TÜRKİYE’DE  BÖLGELERE GÖRE PAMUK ISLAHI ÇALIŞMALARI SONUCUNDA GELİŞTİRİLEN PAMUK ÇEŞİTLERİ

           Pamuk Anadolu’ya 1. Yüzyılda Hindistan’dan getirilmiş ve geniş ölçüde tarımına 6. Yüzyılda başlanmıştır. Pamuk üretim ve sanayiinde  11. Yüzyılda Selçuklular, 13 ve 14. Yüz yılda ise Osmanlılar zamanında gelişmeler olmuştur. Türkiye’de asıl gelişmeler Cumhuriyetin kurulması ile birlikte başlamıştır. Bu dönemde  1924 yılında Adana, 1934 yılında Nazilli Pamuk Araştırma Müesseseleri kurulmuş ve bu müesseselerin idaresine ait 1926 yılında 867 sayılı kanun ile 2903 sayılı Pamuk Islahı Kanunu, 1934’de 2582 sayılı Islah Edilmiş Pamuk Tohumu Üretilmesi ile ilgili kanunlar çıkarılmış ve Bakanlıkta pamuk işleri bağımsız bir müdürlük haline getirilmiştir.

Yine bu yıllarda Amerika’dan yeni, verimli pamuk çeşitleri getirtilip, araştırma müesseselerinde denendikten sonra bölgelerde yetiştirilmesi sağlanmıştır. Bu arada araştırma müesseseleri de ıslah çalışmaları yaparak yeni ve verimli çeşitler elde etmek suretiyle çiftçiye intikal ettirmişlerdir. Ayrıca pamuk yetiştirme tekniği ile ilgili konular araştırılmış ve elde edilen sonuçlar çiftçiye aktarılarak daha bilinçli tarım yapmaları sağlanmıştır.

            Dünya nüfusunun sürekli artması, gıda maddeleriyle birlikte pamuğun önemini her geçen gün daha da artırmaktadır. Genelde ekonomik büyüme ile pamuk tüketimi arasında pozitif bir ilişki vardır. Fakat bu durum Türkiye için aynı olmayıp, ekonomik büyüme ne olursa olsun, pamuk tüketimi sürekli artmıştır. Bu artış oranı son yıllarda dikkat çekici bir seviyede olmuştur.                 

            Son 30 yılda ülkemiz pamuk ekim alanlarında önemli bir değişiklik  olmamasına rağmen, verim ve üretimde önemli gelişmeler olmuştur. Bu dönemde lif verimi ve üretimi yaklaşık 3 kat artmıştır (tablo1).Bu gelişmeler son yıllara kadar ülkemiz pamuk üretiminin, tüketimin üzerinde gerçekleşmesini sağlamıştır. Ancak tekstil sanayindeki hızlı gelişmelere bağlı olarak 1991-1992 üretim sezonundan itibaren pamuk üretimi, tüketimi karşılayamaz olmuş ve Türkiye, pamuk dış alımı yapan ülke durumuna gelmiştir. 1999 üretim yılında 864 000  ton pamuk lifi üretilmiştir.

Tablo 1. Yıllara Göre Türkiye Pamuk Ekim Alanı, Üretimi ve Verimindeki Gelişmeler

Kaynak : Pamuk Danışma Grubu Toplantısı-1998 

Türkiye Dünya’da pamuk ekim alanı yönünden yedinci, üretimde beşinci ve lif veriminde ise       400 000 ha’dan fazla ekilişe sahip ülkeler arasında ikinci sıradadır (Tablo 2).

Tablo 2. Dünyanın Başlıca Pamuk Üreticisi Ülkeler (1998-1999)

Kaynak :   Cotton: World Statistics.ICAC- 1998

           Türkiye pamuk tarımandaki bu önemli gelişmeler, yoğun ıslah çalışmaları sonucu geliştirilen erkenci, verimli ve lif kalitesi yüksek çeşitlerin üretime alınması  ve gelişen tarım teknolojisiyle birlikte  yetiştirme tekniğinin daha bilinçli olarak uygulanmasıyla sağlanmıştır.

           Bu gün Türkiye’de  G.hirsutum türüne ait  pamuklar ekilmektedir. Bölgeler itibariyle Pamuk ekim alanları üretim ve verimleri ilerki sayfalarda verilmiştir.

BÖLGELER İTİBARİYLE PAMUK EKİM ALANLARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

           Pamuk ekim alanlarını belirleyen faktörlerin başında iklim ve sulama olanakları gelmektedir. Bu nedenle pamuk üretim alanları Ege, Çukurova ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde toplanmıştır.    

Son yıllarda Çukurova ve Antalya Bölgelerinde pamuk ekim alanlarında azalmalar olurken, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ekim alanlarında önemli artışlar olmaktadır. Son 12 yılda bölgeler itibariyle ekim alanları, üretimi ve verimi Tablo 3, 4 ve 5 ‘ te  verilmiştir.

    Tablo 3.  Bölgelere Göre Pamuk Ekim Alanı (1000 ha) 

     Kaynak : Pamuk Danışma Kurulu Raporları –1999/2000

     Tablo 4.  Bölgelere Göre Pamuk Verimi (kg/ha) 

     Kaynak :  Pamuk Danışma Kurulu Raporları – 1999/2000

     Tablo 5.  Bölgelere Göre Pamuk Üretimi (1000 ton) 

     Kaynak :  Pamuk Danışma Kurulu Raporları – 1999/2000

TÜRKİYE’ DE BU GÜNE KADAR YAPILAN  PAMUK ISLAH ÇALIŞMALARI

VE TESCİL EDİLEN PAMUK ÇEŞİTLERİ

                  Türkiye’de pamuk tarımının uzun bir geçmişi bulunmaktadır. Pamuğun verim ve kalitesini yükseltme çalışmalarına Cumhuriyetin kuruluşunun ilk yıllarından itibaren başlanmış olup, 1924-26 yıllarında  Adana, Eskişehir, Adapazarı ve Yeşilköy’de  4 pamuk ıslahı istasyonu kurulmuştur.

           İlk ıslah çalışmaları yerli pamuk (G.herbaceum L.) üzerinde olmuştur. Upland Pamukları (G. hirsutum L.) üzerindeki  adaptasyon ve seleksiyon çalışmaları ise 1927 yılında ABD’den getirilen 40 çeşitle başlanmıştır. Daha sonraları melezleme ıslahı çalışmalarına 1950’li yıllarda Adana ve Nazilli, 1960’lı yılların sonunda da Antalya Pamuk Araştırma Enstitüsünde başlamış ve bu çalışmalar sonucunda da birçok çeşit geliştirilmiş ve tescil ettirilmiştir. Türkiye’de pamuk ekim bölgeleri aşağıda verilmiştir.

A- EGE BÖLGESİ

           Nazilli’ de 1934 yılında kurulan “ Pamuk Islah İstasyonu”  nda ilk ıslah çalışmaları  Acala 8 çeşidi üzerinde olmuş ve bu çeşitten seleksiyon ıslahı ile Acala 1086 çeşidi geliştirilmiştir. 1959 yılından itibaren Coker 100 A  çeşidi üzerinde yapılan seleksiyon ıslahı çalışmalarından Coker 100 A/2  elde edilmiştir. Ayrıca uzun lifli  çeşitler olarak Delcerro, Sealand-542, Ege-69 gibi çeşitler ıslah programına alınmıştır. Ege Bölgesinde 1970’li yılların başında ortaya çıkan solgunluk hastalığı (Verticillium dahliae Kleb.)  bölgede  % 35 ‘lere varan  verim eksilişlerine neden olmaya başlamış ve Coker 100 A/2 çeşidi, solgunluk hastalığına hassas olduğu için, solgunluk hastalığına dayanıklı  çeşitlerin geliştirilmesi bölge pamukçuluğu açısından zorunlu duruma gelmiştir.Bu tarihlerden itibaren pamuk ıslahı çalışmalarında seleksiyon ve kombinasyon ıslahı ile solgunluk hastalığına dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesi yönünde  araştırmalar yoğunlaşmıştır.

           Coker 100A/2 çeşidi içerisinden  solgunluğa dayanıklılık yönünden yapılan seleksiyon ıslahı sonucunda, solgunluk hastalığına dayanıklı  ve daha verimli  Nazilli 66-100 çeşidi geliştirilmiş ve 1975 yılında tescil ettirilmiştir. Nazilli 66-100 pamuk çeşidinin kısa sürede  tüm Ege Bölgesinde ekimine başlanmasıyla solgunluk hastalığından meydana gelen kayıplar önlenmiş ve Ege Bölgesinde pamuk üretimi önemli ölçüde artmıştır. Nazill 66-100 çeşidinin verimli ve hastalığa dayanıklı olmasına karşın, erkenci olmaması bölge için sorun olmuştur. Bu nedenle  Nazilli 66-100 çeşidi  içerisinden yapılan seleksiyon çalışmaları ile bu çeşidin erkenci soyları geliştirilmiş ve bu soyların çiftçiye dağıtılması ile erkencilik sorunu çözülmüştür. Nazilli 66-100 (79-13) soyu 1988 yılında  Ege 7913 adı altında üretim izni almış ve bölge çiftçisine verilmiştir.

           Kuruluş yıllarından itibaren pamuk üzerinde ıslah çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdüren Nazilli Pamuk araştırma Enstitüsü, 1970’li yılların başlarında melezleme ıslahı ile solgunluk hastalığına dayanıklı , erkenci, çırçır randımanı yüksek ve verimli çeşitler geliştirmek amacıyla ele alınan projelerin sonuçları  1980’li yılların başlarında alınmaya başlanmıştır.Bu çalışmalar sonucunda  geliştirilen Nazilli 84, Nazilli 87, Nazilli M-503, Nazilli M-39, Nazilli 143, Nazilli 84-S ve Nazilli M-342 pamuk çeşitleri tescil ettirilerek bölge çiftçisine verilmiştir. Ayrıca Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından da  Gossypolsüz 86 pamuk çeşidi geliştirilmiştir.

           Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünün yapmış olduğu bu ıslah çalışmaları  sonucunda  bu gün geleneksel olarak Türkiye’nin en kaliteli pamuğu üretilmektedir.Ege pamuğu iç ve dış piyasalarda daha yüksek fiyattan satılabilmekte ve yerli tekstil sanayi tarafından da tercih edilmektedir. Bu bölgede yetişen pamuk, ülkenin diğer yörelerinde  yetişen pamuğa göre daha iyi teknolojik değerlere sahiptir.     Ege bölgesi 1986 yılndan bu yana Türkiye’nin en fazla pamuk üreten bölgesi olmuştur. Bu da Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü tarafından yoğun ıslah çalışmaları sonucu geliştirilen erkenci, solgunluk hastalığına dayanıklı, verimli, lif kalitesi yüksek çeşitlerin üretime alınması ve gelişen tarım teknolojisi ile birlikte  yetiştirme tekniğinin daha bilinçli olarak uygulanmasıyla sağlanmıştır.

           Bu gün Ege Bölgesinde Nazilli 84 çeşidi % 90, Nazilli 87, Nazilli M-503 ve Nazilli 143 çeşitleri de % 10 oranında ekilmektedir. 1999 yılında pamuk üretimine ayrılan alan 245 000  hektar olarak gerçekleşmiştir. Bu da ülkenin pamuk ekili alanlarının  % 34’ü olmaktadır. Ege Bölgesinde  1999 yılı itibariyle lif verimi 1178 kg/ha olup,  toplam pamuk üretimi ise 288 520  ton’dur (Tablo 6) Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü tarafından 1948 yılından günümüze kadar çeşitli ıslah yöntemleri ile geliştirip tescil ettiridiği pamuk çeşitleri tablo 7 ‘de verilmiştir. 

Tablo  6.   Ege Bölgesi 1999 / 2000  İllere Göre Pamuk Ekiliş, Üretim ve Verim Durumu

Kaynak : Pamuk Danışma Kurulu Raporu – 1999/2000

          Tablo 7.   1948 Yılından 1998 Yılına Kadar Nazilli Pamuk Araştırma                 

                           Enstitüsünde Tescil Edilen Pamuk Çeşitleri.

           *Üretim İzni 

EGE BÖLGESİ İÇİN GELİŞTİRİLEN PAMUK ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ

         Kuruluş yıllarından itibaren pamuk  ıslahı ve yetiştinme teknikleri üzerinde çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdüren Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü, 1970’li yılların başlarında  melezleme ıslahı ile solgunluk hastalığına dayanıklı, erkenci, çırçır randımanı  yüksek ve verimli çeşitler geliştirmek amacıyla yürütmüş olduğu  projelerin  sonuçlarını  1980’li yılların başlarında almaya başlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda 1948 yılından günümüze kadar 14 pamuk çeşidinin tescili yaptırılarak bölge çiftçisine verilmiştir.   

1. Acala 1086

            Nazilli’de 1934 yılında kurulan “ Pamuk Islah İstasyonu” nda ilk ıslah çalışmaları Acala 8 çeşidi üzerinde olmuş ve bu çeşitten seleksiyon ıslahı ile Acala 1086 pamuk çeşidi geliştirilmiştir. 1935 yıllarından itibaren ekilmeye başlanılan Acala 1086 pamuk çeşidi 1948 yılında tescil ettirilmiştir. çeşidin özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak alınmıştır.     

ACALA 1086 PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

A- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık ve Çok Yıllık Olduğu :     Yıllık
• Erkenciliği :     Orta gecçi’dir. Nod numarası Coker 100 A/2’ ye nazaran daha fazla olup, ortalama 8 dir. İlk çiçek açma gün sayısı 65-70, ilk koza açma sayısı 115-120 gündür.

B- MORFOLOJİK ÖZELLİKLER

1. Bitkinin Genel Formu :     Piramit şeklindedir. Kuvvetli büyür ve bitki boyu fazladır. Bitki boyu 90-120 cm arasında değişir. Sap ve dallar açık  ve parlak görünüşlüdür.
2. Sap Karakteri :     Saplar kalın ve kuvvetlidir. Boy uzundur. Odun dalı 2-4 adet olup, fazla gelişir. İnternodlar 6-8 cm’dir.
3. Yaprak Karakteri :    Yapraklar koyu yeşil ve orta büyüklüktedir. Tüylülük az olduğundan daha parlak görünür. Yırtmaçlar 5 parçalı olup, elle temasta ince bir tesir bırakır. 
4. Çiçek Karakteri :    Çiçekler büyükçe olup, taç yapraklar ve çiçek tozları krem renktedir. Stiğma uzunluğu genellikle erkek organlardan  1-3 mm daha uzundur.
5. Yeşil Elma Karakteri :    Yumurta şeklinde olup, biraz daha sivridir. Çenetler uçta gaga meydene getirmez.
6. Koza Karakteri  :    Kozalar iri olup, fazla geniş açmaz(Biraz kapalıdır). 4 ve 5 çenetli olan koza kütlüsü 6.5-7.5 gr’dır. % 80 – 90’ı  beş çenetlidir.
7. Tohum Karakteri :    100 tohum ağırlığı 13.0 gr’dır. Hav sıktır. Hav rengi beyaz, gri  beyaz ve hafif esmer arasında değişir. 

C – TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

• Verimliliği :     Bitki fazla büyür. Fazla çiçek ve koza hasıl eder. Sık ve aşırı sulamalarda azma meydana gelir. Yetişme bölgesi ve bakım şartlarına göre dekara 180- 300 kg kütlü pamuk alınabilir. Kütlü verimi ortalama  200-210 kg’dır.
• Fırtınaya Mukavemeti :     Kozalar büyük olmakla beraber daha kapalı açtığından fırtınaya mukavemeti iyidir.
• Yetişme Şartlarında Reaksiyonu :     Yetişme devresi biraz uzundur. Nisan sonu Mayıs başına kadar yapılan ekimlerde iyi sonuç verir. 
• Zirai İlaçlamaya Karşı Reaksiyonu :     Menfi bir reaksiyonu tesbit edilmemiştir.

D- PATOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Patolojik Özellikler :     Solgunluk hastalığına hassas çeşitler arasında yer alır. Bitki zararlılarına karşı menfi bir reaksiyonu yoktur.

E- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

• Elyaf Rengi                                             :    Beyaz
• Elyaf Uzunluğu ( Kelebek)                          :    27.5-30.0  ortalama 28.0 mm.
• Elyaf Uzunluğu  (Ticari)                             :    (% 2.5 S.L)  27.3mm.                                          
• Elyaf İnceliği (Micronaire)                           :    4.0-4.4  ortalama 4.2
• Elyaf Mukavemeti (Pressley)                        :    76.0-78.0  ortalama 78 (1000 Lb/ İnçh²)
• Lint İndex                                                :    7.5-8.5 ortalama  8.0
• Çırçır Randımanı                                        :     % 36-40  ortalama 38.0   

2.  Maydos Yerlisi  

            Maydos Yerlisi, Yerli Pamuk adı altında  Ege Bölesinde çok eskiden ekilmiş olan Yeşil Yerli pamuk içerisinden  seleksiyon ıslahı ile elde edilmiş bir çeşittir.

            G.herbaceum  türüne ait olan ve haploid kromozom sayısı 13 olan bu çeşidin lif’i kısa ve kaba, çırçır randımanı ve kütlü verimi düşüktür.  Çok önceleri Çukurova ve Ege Bölgesinin esas pamuk sahalarının dışında ve kırsal kesimlerde  çok az miktarda ekilmiş olan bu çeşidin hasadı zor olup, ancak 2 devrede tamamlanabilmektedir. Bu çeşidin lif ’i,  kalın iplik imalinde, yatak-yorgan yapımında  kullanılmaktadır.

            Maydos Yerlisi pamuk çeşidinin diğer özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup,                        

özellik belgesindeki bilgiler  orjinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

MAYDOS YERLİSİ PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

• Erkenciliği :    Ege Bölgesi şartlarında orta erkenci özellik gösterir. İlk Çiçek açma gün sayısı 50-60, ilk koza açma gün sayısı 110- 120 gündür.                                                         
• Bitkinin Genel Formu ve Gövde :    Sivri bir piramit şeklindedir.Nebatlar gençken gövde ve yapraklar hafif tüylüdür. Dallar yaygın değildir ve kısadır. Bitki boyu 80-120 cm’dir. 
• Sap :    İnce uzun ve dik bir şekilde gelişir. Gövdenin alt kısımları kırmızımtrak renkte olup, üst kısımlarında siyah benek ve noktacıklar vardır. Odun dalı genellikle bulunmaz. Meyve dalları çok ve kısadır.
• Kök :    Oldukça kuvvetli bir kazık kök ile toprak sathına yakın yerlerde dağılan tali kökler bulunur.                                                      
• Yapraklar :    Yapraklar oldukça küçük ve yuvarlak olup, açık yeşil renktedir. Yırtmaç sayısı 3-5 tir.             
• Çiçekler :    Çiçekler nisbeten küçük olmasına rağmen taç yaprakları büyükçedir. Taç yaprakları koyu krem veya sarı renklidir. Taç yapraklarının diplerinde  kırmızı-mor leke mevcuttur. Stiğma boyu erkek organlardan biraz uzundur. Yumurtalık 3-5 bölmelidir. Polen tozları sarıdır.        
• Yeşil Elma ve Koza :    Nisbeten küçük, yuvarlak ve şişkin şekildedir. Uçları biraz sivridir. Kozalar 3-4 ve 5 çenet ihtiva eder. Çenetler geniş fakat boyları kısadır. Kozalar kıvrılmaz, bu yüzden koza kütlüsü tam olarak meydana çıkmaz. 3’lü koza nisbeti % 12.4,  4’lü koza nisbeti %80, 5’li koza nisbeti ise %8’dir. Bir  koza kütlüsü 3.5-4.5 gr ‘dır. 
• Tohum :    100 tohum ağırlığı 10.0-11.0 gr, ortalama 10.8 gr. Hav rengi biraz koyucadır.                                     
  
• Verim :     İklim ve muhit şartlarına dayanıklı ve kanaatkardır. Kuraklığa mukavim olması nedeniyle kuru şartlarda da yetiştirilmektedir. Dekara kütlü verimi az olup, 100-175 kg. arasında değişir. Toplama güçtür. Hasat koza ile birlikte yapılır. Daha sonra şiflenir.
•  Fırtınaya Mukavemeti :     Kozaları tam olarak açmadığından ayrıca lifler kozanın iç tarafına ve çenetlere yapışık olduğundan yağmur ve rüzgardan zarar görmez.      
• Yetişme Şartlarına Reaksiyonu :     Nisan sonu ile Mayıs sonu arasındaki ekimlerde iyi netice alınır. Daha ziyade kuru şartlara uyar.
• Zirai İlaçlamaya Karşı Reaksiyonu :     Menfi bir reaksiyonu mevcut değildir.

Patolojik Özellikleri :     Sulu şartlarda solgunluk hastalığından zarar görmektedir. Bitki zararlılarına karşı menfi bir reaksiyonu yoktur.

Teknolojik Özellikleri :          

• Lif Uzunluğu :    Elyafı kısa ve kalındır. Kelebek uzunluğu 23.5 – 26.9mm, ortalama 25.5mm’dir.                              
• Lif İnceliği :    5.0 – 5.5 micronaire
• Lif Mukavemeti (Pressley) :    75.0 - 78.0 (1000 Lb/İnçh²)
• Lint İndex :     3.5 – 4.0
• Çırçır Randımanı (%) :     21-23,  ortalama 22.4’tür.

3.  Sealand-542  

            Türler arası melezleme (G. barbadense ve G. hirsutum) ile elde edilmiştir. Sealand –542 pamuk çeşidi bir  Amerikan varyetesi olup, 1956-1958 yıllarında ABD’den getirilmiş ve 1960-1961 yılları arasında Ege Bölgesinde ekilmiştir. Uzun lifli bir pamuk çeşidi olmasına rağmen, genetik ve morfolojik bakımdan Upland pamuk grubundandır.

             Sealand – 542 pamuk çeşidinin diğer özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

• Erkenciliği  :    Uzun elyaflı çeşitler arasında  oldukça erkenci sayılmasına rağmen Ege Bölgesi için biraz geçtir. Nod numarası 7-9 dur. Ekim-Tarak gün sayısı 40-45, Tarak-Çiçek gün sayısı 20-25, Çiçek-Koza gün sayısı 60 gün ve Ekim-Koza gün sayısı ise 120-130 gündür.
• Bitkinin Genel Formu ve Gövde :    Tabanı oldukça yaygın geniş piramit şeklindedir. Hafif tüylüdür. Kuvvetli büyür, ana ve yan dalları sağlam ve kalındır. Bitki ortalama 80-100 cm’dir. Koyu kırmızı olan sapların üst kısımlarının yarıları koyu yeşildir. Odun dalları 1-3 adettir.  Meyve dalları uzundur.  İnternodları nisbeten kısadır.
• Yapraklar :    Yapraklar orta büyüklükte olup, 3-5 fusludur. Fusun uçları sivridir. Yaprak indisi 140-150’dir.
• Çiçekler :    Çiçekte, kenarları derin yırtmaçlı 3 adet brakte, 5 adet taç yaprağı ve çanak yaprağı mevcuttur. Polen tozları sarı renklidir. Yumurtalıkları  3 - 5 gözlüdür. Stiğma boyu erkek organlarda biraz kısadır.
• Yeşil Elma ve Koza :    Yeşil elmalar G. Barbadence  ve G. hirsutum kozalarının ortalama şeklini taşır. Oldukça uzun ve oval şekildedir. Koza indisi 60-70 ‘dir. Koza ortalama büyüklükte ve açıktır. Bir koza kütlüsü 6.5- 7.0 gr’dır. Kozaların çenet sayısı ortalama %28’i 5’li, % 70’i 4’lü ve %2’si 3’lüdür.                    
• Tohum :    100 tohum ağırlığı 13-14 gr’dır.  Hav rengi beyaz, kirli beyaz ve hafif esmer arasında değişir.
• Kök :    Tesirli kök derinliği 140-150cm civarındadır.Yan kökleri sağlam ve oldukça derine yayılır. 
• Verim :    Normal bakım şartlarında iyi bir gelişme gösterir. Fazla sulama vegetatif gelişmeyi artırır. Fazla gelişme geçciliğe, kozada diş ve kör koza oluşumuna neden olur. Kütlü verimi dekara 150-200 kg  arasında değişir.
• Fırtınaya Mukavemeti :    Kozalar açık olmasına rağmen pamuğunu dökmez. Rüzgara ve dış şartlara mukavimdir.
• Yetiştirme Şartlarına Reaksiyonu :    Coker 100 A/2’ye nazaran daha geç olan bu çeşitten Nisan sonu, mayıs başı ekimlerinde iyi sonuç alınır.  
• Zirai İlaçlara Karşı Reaksiyonu :    Menfi bir reaksiyonu yoktur.

Patolojik Özellikleri :   

                        Ege Bölgesinde yaygınlaşan Solgunluk Hastalığına (Verticillium dahliae Klep)  karşı oldukça hassas bulunmuştur. Geç olgunlaşma nedeniyle pembe kurttan  zarar görür.

Teknolojik Özellikleri :

• Elyaf Uzunluğu (Kelebek)                          :    37.5 mm.              
• Elyaf Uzunluğu (Ticari)                             :    (%2.5 S.L.) 32.76mm.
• Elyaf İnceliği                                           :    3.0-3.5 (micronaire)
• Elyaf Mukavemeti (Pressley)                       :    85-95 (1000 Lb/ İnçh²)
• Elyaf Tecanüs (U.R.)                                 :    40              
• Lint İndex                                               :    6.7-7.4
• Çırçır Randımanı (%)                                 :    31.0’dır.

4. Coker 100 A/2

            1955 yılından itibaren Adaptasyon ve Çeşit Mukayese Denemelerinde ABD’den getirtilen Coker 100  ve Coker 100 A çeşitlerinin Ege Bölgesi şartlarında bilhassa  verim yönünden  Acala ve Acala 1086 çeşitlerinden daha üstün olduğu saptanmıştır. Bunun üzerine Tarım Bakanlığınca Ege Bölgesinde  Acala yerine  Coker 100 A pamuğunun ekilmesine karar verilmiştir. Bu suretle 1959 yılında ABD’den getirtilen Coker 100 A çeşidi üzerinde Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünce Seleksiyon Islahı  çalışmalarına başlanmış ve Coker 100 A/2 çeşidi geliştirilmiştir. Altı sene devam eden Seleksiyon ıslahı çalışmaları, soy mukayese denemeleri ve çeşit verim denemeleri  sonunda 1965 yılında  Orijinal kademede Coker 100A/2 çeşidi tohumu elde edilerek 1966 yılından itibaren Ege Bölgesinde ekimine başlanmıştır. O yıllarda % 70-75 oranında ekim alanına sahip olan bu çeşidin belli başlı özellikleri aşağıda belirtilmiştir.

          Bu çeşidin ekim - taraklanma müddeti 35-40 gün, ekim - çiçek gün sayısı 60, ekim -koza açma gün sayısı 110 gündür. Ortalama kök derinliği 130-150cm.’dir. Yan kökler fazla gelişmiş ve toprak yüzeyine yakın olarak yayılmıştır. Bu nedenle az su ile daha sık sulamayı gerektirir. Bitki boyu 80-100 cm arasında değişmekle beraber ortalama 90 cm ’dir. Gövde sapı dik ve kuvvetlidir.  Gerek sap ve gerekse  dallar tüylüdür. Meyve dalı genellikle 5. ve 6. boğumlardan çıkar. Odun dalı sayısı 1-3, ortalama 2 adettir. Meyve dalları uzun olup, internodlar orta uzunluktadır (5-6cm.).   

          Bitkide yapraklar yeşil renkte, orta büyüklükte,orta yoğunlukta,derin yırtmaçlı ve hafif tüylüdür.  Yeşil elmalar  orta büyüklükte olup, oval(yumurta) şeklindedir. Koza uç çıkıntısı(gaga) mevcuttur. Kozaların % 80-90’ı 5 çenetlidir. Koza açımı iyi ve lüleler biraz sarkar. Tek koza kütlü ağırlığı 5-5.5 gr’dır. 100 tohum ağırlığı 10-11 gr arasında, tohumda hav sık olup,  hav rengi beyaz, kirli beyaz ve hafif esmer arasında değişir. Solgunluk hastalığına hassas olan bu çeşit 1963-1965 yıllarında kurulan soy mukayese denemelerinden  ve 1964-1965 yıllarında kurulan Coker çeşitleri verim denemelerinden alınan sonuçlara göre, lif Uzunluğu (kelebek mm.) 28.5-30.0mm, lif uzunluğu (ticarı %2.5 SL) 27.12 – 29.21mm arasında, lif İnceliği (micronaire)  4.0-4.8, lif mukavemeti (Pressley) 75-80 bin paund, , çırçır randımanı(%) 39.0 –41.0 arasında ve lint index  ise 7.0’dır. 

5. Nazilli 66-100     

          Coker 100 A’dan Coker 100A/2 elde edilirken, Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünde Seleksiyon Islahı çalışmalarına devam edilmiş ve Coker 100 A/2 çeşidi soy çalışmalarının devam ettiği 1963 yılında bu çeşit içerisinden yine tek bitki seleksiyonu ile 63-7 soyu bulunmuştur.                                          

          Bölgede solgunluk hastalığının büyük bir sorun olarak ortaya çıktığı 1965-1966 yıllarında  bu hastalığa karşı oldukça tolerant görülen 63-7 soyu içerisinden de tek bitki seçimine geçilmiştir. 1966 yılında  seçilen ve 1967 yılındaki döl sıraları kademesinde 100. sırayı teşkil eden bitki Coker 100A/2’ ye  nazaran daha üstün bulunmuştur. 1971 yılı sonuna kadar ıslahına devam edilen bu çeşit 1972-1974 yılları arasında Bölge Pamuk Çeşit Verim Denemelerine alınmış ve üstün özelliğinden dolayı 1975 yılında Nazilli 66-100 pamuk çeşidi olarak tescil ettirilmiştir (tablo 8).                        

          Orta  geçci bir çeşit olan Nazilli 66-100 çeşidinde çiçek açma gün sayısı 60-65, ilk koza açma gün sayısı 110-115 gündür. Bitkinin genel formu yaygın piramit şeklinde olup, sapları kalın ve boy uzundur. 2-4 adet odun dalı bulunur. Meyve dalları uzun, internodlar 5-6 cm dir. Yaprakları koyu yeşil ve hafif tüylü, yırtmaçları  5 parçalı ve derindir. Kozalar oval bir yapıda olup, uçlarında hafif gaga vardır. 4-5 çenetli olan kozaların % 60-70’i 5 çenetlidir. Kozalar geniş açar. Tek koza kütlü ağırlığı ise 5.0-6.0 gr dır. 100 tohum ağırlığı 10.5-11.0 gr, tohum üzerindeki havlar sık ve hav rengi beyaz veya gri beyazdır.

Lif Uzunluğu (kelebek) 29-31mm, lif uzunluğu ticari (%2.5 SL) 27.92 mm, lif inceliği (micronaire) 4.0-4.6, lif mukavemeti (pressley) 76.0-82.0, lint index 7.6, lif tecanüs (U.R) 45-48, çırçır randımanı  %  38.0 – 42.0 arasında değişmektedir. 

Tablo 8.   Coker 66-100 (= Nazilli 66-100) ve Diğer Çeşitlere Ait Üç Yıllık  (1972-1973-1974)          

                 Tarla ve Laboratuvar Özellikleri Genel Bilgiler Ortalamsı

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu –1974

NAZİLLİ 66-100 PAMUK ÇEŞİDİNİN ELDE EDİLİŞ ŞEMASI

6. DELCERRO   

            Venezuella  - Peru menşeyli bir çeşit olan Delcerro çeşidi, ABD’den Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsüne getirilmiş ve 1977 yılında kendi orijinal adıyla tescil ettirilmiştir.  G.arboreum x G. thurberi x G. hirsutum melezi olan bu çeşit uzun lifli ve lif mukavemeti çok yüksektir.  Bitki formu açık piramit (yayvan) olup, orta erkencidir. Sap kalın ve boy uzundur(105-110 cm.). Ekim-çiçek 60 gün, ekim-koza 105-110 gün , kozaların % 45-50’si 5 çenetlidir. Tek koza kütlü ağırlığı 6-8 gr. dır. Hasat zamanında  kozaların geniş açılmaması yüzünden seri toplama yapılamaz. Kuvvetli topraklarda  bitkide yatma görülür. Odun dalı sayısı 0-2 arasında, meyve dalları ise uzun olup, internodlar 7-10 cm arasındadır.Yaprakları büyük, seyrek ve yeşil(mat) renktedir. Kozalar iri ve uzun koni şeklindedir. Koza uçları gagalı ve renkleri koyudur. İnternodların uzun, kozaların da iri oluşu, meyve dallarının aşağıya doğru kıvrılmasına sebep olur. Tohumları iri olup, 100 tohum ağırlığı 14.0 – 16.0 gr arasında değişmektedir. Hav rengi beyaz ve havlar orta sıklıktadır. Bitki fazla gelişir. İnternodların uzun oluşu, kozaların seyrek görünüşüne sebep olur. Solgunluk hastalığına  karşı oldukça mukavim bir çeşittir. Lif uzunluğu  35.6 – 36.5 mm, lif uzunluğu (ticari) 30.0 mm, lif inceliği  3.8- 4.5 arasında, lif  mukavemeti 105-120 bin paund arasında, lint index  7.5-8.0  ve çırçır randımanı ise % 32 – 34 arasındadır. Delcerro çeşidinin üç yıllık ortalama sonuçları  tablo9’ da, diğer özellikleri de ekli özellik belgesinde verilmiştir. Özellik belgesindeki bilgiler orjinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

Tablo 9.  Delcerro ve Diğer  Çeşitlere Ait Üç Yıllık  (1974 –1975 -1976)          

                Tarla ve Laboratuvar Özellikleri Genel Bilgiler Ortalamsı

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu –1976

                           DELCERRO PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

A-  ÇEŞİDİN ADI VE NUMARASI                       :  Delcerro

B-  ORİJİNİ             

a)   Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı                 :  A.B.D.

b)   Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı           :  Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

c)   Islah Metodu                                          :  Yabancı çeşit

d)     Melezleme İle Elde Edilmiş İse                    :  Melez (G.hirsutumx G. barbadense)xtriple hyrid 

e)  Ebeveynlerinin Orijini ve Özellikleri               :  materyal (G. arbaceum x G.thurberi x  G.hirsutum)                                      

C- BOTANİKTEKİ YERİ                                   

a)  Familyası                                                 :   Malvaceae             

b)  Cinsi                                                       :   Gossypium

c)  Türü                                                       :   G. hirsutum

d)  Varyetesi                                                 :   Delcerro

D-    BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık veya Çok Yıllık Olduğu :   Yıllık
• Erkenciliği :   Orta erkencidir. Nod numarası ortalama 5.0’dır. Ekim – çiçek gün sayısı 60, ekim – koza gün sayısı 110-115 gündür. Sealand –542’ ye nazaran 7-10 gün daha erkencidir.

E-     MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Bitkinin Genel Formu :   Açık piramit şeklinde olup, tüysüzdür. Kuvvetli büyür, bitki boyu 105-110cm’dir.                                   
2. Sap Karakterleri :    Sapları kalın ve boy uzundur. Odun dalı 0-2 arasında değişir. Meyve dalları uzun olup, internodlar 7-10 cm. uzunluktadır. 
3. Yaprak Karakterleri :    Yapraklar büyük, seyrek mat yeşil renklidir.                              
4. Yeşil Elma Karakterleri :    Kozalar iri, uzun ve koni şeklindedir. Uçları gagalı ve renkleri koyudur. İnternodların uzun, kozaların da iri oluşu meyve dallarının aşağıya doğru kıvrılmasına sebep olur.
5. Koza Karekterleri :    Bir bitkideki kozaların  %45-50’si  5 çenetlidir. Koza kütlü ağırlığı 6.0-8.0 gr’dır. Kozaları geniş açmadığından ve çenetleri uzun olduğundan toplamada zorluk oluşturur.
6. Tohum Karakterleri  :    Tohumları iri olup, 100 tohum ağırlığı 14.0-16.0 gr. arasında değişir. Tohum hav rengi beyaz ve havları orta sıklıktadır.

F-     TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

1. Verimliliği :    Bitki fazla gelişir, internodların uzun oluşu kozaların  seyrek görünüşüne sebep olur. Kuvvetli topraklarda  aşırı su ve sulamalarda büyüme artar. Solgunluk hastalığına karşı daynıklıdır.                                                                              
2.  Fırtınaya Mukavemeti  :   Kozalar geniş açmadığından ve lüleler kabarık olmadığından fırtınaya mukavemeti iyidir.
3. Rutubet ve Yetişme Şartlarına Reaksiyonu :   Orta erkenci bir pamuk çeşidi olan  Delcerro, ekim zamanındaki gecikmeler fazla  mahsur teşkil etmez. Kuvvetli topraklarda ve aşırı sulama koşullarında  bitkilerde yatma görülür. Normal sulama ile hafif topraklı arazilerde iyi sonuç alınır.
4. Zirai İlaçlara Karşı Reaksiyonu :   Herhangi bir reaksiyonu görülmemiştir.

G- PATOLOJİK ÖZELLİKLERİ :   Solgunluk hastalığına (Verticillium dahliae Kleb) karşı oldukça mukavim  bir çeşittir. 1974-1975 ve 1976 yıllarında  Bornova Zirai Mücadele Enstitüsü ile yapılan “ Pamuk Çeşitlerinin Solgunluk Hastalığına Mukavemet’lerinin Tesbiti” denemesinde  0-3 skalasına  göre Delcerro pamuk çeşidinde solgunluk şiddeti 3 yıllık ortalama  sonucuna göre 0.85 bulunmuştur.  Standart Sealand 542 çeşidinde ise bu değer 1.88’ dir. Çeşidin tki bitki zararlılarına karşı olumsuz bir reaksiyonu görülmemiştir.      

H- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

 a)  Renk                                                               :   Beyaz  

b)  Lif Uzunluğu                                                     :   35.5-36.5 mm (kelebek), ortalama 36.4 mm.

c)  İncelik                                                             :   3.8-4.5 (micronaire), ortalama 4.0        

d)  Mukavemet                                                       :   105-120 (1000 lb/inch²), orkalama 110    

e)  Lint İndex                                                         :   7.5-8.0

f)  Çırçır Randımanı                                                 :   % 33-35, ortalama % 34’dür.

g)  Diğer Özellikler                                                  :   Delcerro çeşidinin  lif uzunluğu bakımından uzun lifli pamuk çeşidi gurubuna girmektedir.

7.  Ege 69 

           1977 yılında Ege Bölgesi için Nazilli Pamuk Araştırma  Enstitüsü tarafından Melezleme Islahı ile elde edilmiştir. 2421–A (Rusya) x Sealanda –542 (ABD) melezidir. Uzun lifli ve çok erkenci  bir çeşit olan Ege 69 pamuk çeşidinin, bitki boyu 75-80 cm olup, kozaları gövdeye yakın (kloster)’dır. 

           Kozalar orta irilikte ve yuvarlak, yapraklar küçük ve tüysüz, yırtmaçlar 4-5 parçalı olup, fazla derin değildir. Ekim-çiçek : 55-60 gün,  ekim-koza : 108-112 gün’dür. Lüle tutunması zayıf olup, tarakların ve küçük kozaların bir kısmı bitkinin üzerinde kurur. Solgunluk hastalığına toleranttır. Kuvvetli rüzgar ve yağmurlarda lüleler sarkar. Ege 69 çeşidinin üç yıllık ortalama sonuçları tablo10’da, diğer özellikleri de aşağıdaki  özellik belgesinde verilmiştir. Özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır. 

Tablo 10.   Ege 69 ve Diğer Çeşitlere Ait Üç Yıllık  (1974-1975-1976)          

                   Tarla ve Laboratuvar Özellikleri Genel Bilgiler Ortalamsı

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu –1976

EGE 69  (B-69) PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

A-  ÇEŞİDİN ADI VE NUMARASI                                   :  B-69

B-  ORİJİNİ                                                  

• Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı :  Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü 1962-1969
• Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı :  Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü, Pamuk Islahı Teknik Elemanları
• Islah Metodu :   Melezleme ( Backross-Pediğree)
• Melezleme İle Elde Edilmiş İse Ebevenlerinin Orijini ve Özellikleri :  B- 69 çeşidinin ebeveynleri 2421-A (Rusya) Sealanda-542 (ABD)’dir.  2421-A erkenci ve verimli, çırçır randımanı ve lif uzunluğu ortadır. Sealand-542  lifi uzun, ince , mukavim ve orta geçici bir çeşittir.

Sealanda –542 pamuk çeşidinin yerine ikame edilebilecek uzun lifli, fakat ondan daha erkenci ve verimli bir pamuk çeşidi elde etmek amacıyla Sealand –542 ile 2421 –A pamuk çeşitleri 1962 yılında melezlenmiştir. Pedigree metoduna göre özellikleri sabitleşen B grubu familyaları 1969 yılında bulk yapılarak B-69 pamuk çeşidi elde edilmiştir.

C- BOTANİKTEKİ YERİ                                   

a)  Familyası                                                           :  Malvaceae              

b)  Cinsi                                                                 :  Gossypium

c)  Türü                                                                 :  G. hirsutum

d)  Varyetesi                                                           :  Sealanda-542 x 2421-A Melezi (B-69)

 D- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık veya Çok Yıllık Olduğu :  Yıllık
• Erkenciliği :  Çok erkenci bir çeşittir. Nod No 4.8’dir. İlk çiçek ekimden 55-60 gün, ilk koza ise 108 gün sonra açar. Yetişme periyodu 2421-A ile aynı değerde olmakla beraber Standart Sealand-542’ye nazaran 8-13 gün daha kısadır.

E- MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ                                                                      

1. Bitkinin Genel Formu :   Tam kloster formdadır. Gelişme orta, bitki  boyu   75-80 cm’dir.                                  
2. Sap Karakterleri :    Saplar orta kuvvette ve hafif kırmızı renktedir. Odun dalı  0-1  adetdir. Meyve  dalları çok kısa, internodlar 3-4 cm uzunluktadır.
3. Yaprak Karakterleri :   Yapraklar küçük, tüysüz ve yeşil renklidir. Yırtmaçlar 4-5 parçalı olup, fazla derin değildir.                                    
4. Yeşil Elma Karakterleri :    Elmalar orta büyüklükte ve yuvarlaktır. Kurumuş olan taraklar bitki üzerinde genellikle asılı kalır.
5. Koza Karekterleri  :   Bir bitkide kozaların % 50-60’ı  5 çenetlidir. Bir koza kütlüsü 4.5-5.0 gr’dır. Kozaların lüleleri fazla kabarık değildir.
6. Tohum Karakterleri :   100 tohum ağırlığı 10.0-10.5 gr’dır. Hav rengi beyaz veya gri beyazdır. Havlar orta sıklıktadır.

F- TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

1. Verimliliği :   Bitki orta gelişme gösterir. Fazla çiçek  ve koza hasıl eder. Tarak ve küçük kozaların  bir kısmı bitki üzerinde kurur. Normal gübreleme ve sulama şartlarında  verimi yükselir. Fazla su, bitki gelişmesini fazla  etkilemez. Sıra arası 80cm, sıra üzeri 15-20cm uygun ekim sıklığıdır. Geniş üretimde dekara 300-350 kg verim alınmaktadır. Solgunluk hastalığından fazla zarar görmediğinden hastalık ile bulaşık tarlalarda dekara verimi yüksektir.              
2. Fırtınaya Mukavemeti :   Kuvvetli rüzgar ve yağmurda lüleler sarkmaktadır.
3. Rutubet ve Yetişme Şartlarına Reaksiyonu :   Çok erkenci bir çeşit olduğundan, geç ekimlerde tavsiye edilen bir çeşit olup, sık ve aşırı sulamamaya karşı çok hassas değildir.  
4. Zirai İlaçlara Karşı Reaksiyonu :   Menfi bir reaksiyonu tesbit edilmemiştir.

G- PATOLOJİK ÖZELLİKLERİ :   Solgunluk hastalığına(Verticillium dahliae Kleb.) karşı oldukça dayanıklıdır. 1973 yılındaki denemede 0-3 skalasına göre hesaplanan solgunluk şiddeti 0.91 olarak saptanmıştır. Bu denemede diğer çeşitlerin solgunluk şiddetleri 0.74 – 2.71 arasında değişmiştir. Çeşidin bitki zararlılarına karşı bir reaksiyonu görülmemiştir.

H- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

• Renk  :   Beyaz  
• Lif Uzunluğu :   36.5-37.5 (kelebek mm). ortalama 37.1 mm’dir.
• İncelik :   3.0 – 3.8 (micronaire), ortalama 3.4                            
• Mukavemet :   80-85 (1000 lb/ inch²), ortalama 83.6                   
• Lint İndex :   5.5
• Çırçır Randımanı :   % 33-35, ortalama % 34’dür.
• Diğer Özellikler:   B-69 çeşidi  lif uzunluğu bakımından uzun lifli pamuk çeşidi grubuna girmektedir.         

8. Nazilli 84

            Nazilli 84 pamuk çeşidi, Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsün’de melezleme ıslahı ile elde edilmiştir.1972 yılında başlayan ıslah çalışmaları 1979 yılında  sonuçlandırılmıştır. Daha sonra ıslah çalışmalarına bağlı olarak Ege Bölgesinin değişik yörelerinde, Adaptasyon ve Çeşit Tescil Denemelerinde denedikten sonra QF 34 hattı  1984 yılında Nazilli 84 adıyla yeni bir çeşit olarak tescil ettirilmiştir.

Melezlemede ebeveyn olarak, Carolina Queen ve 153 -F çeşitleri alınmıştır.                

Carolina Queen : ABD’den getirilmiştir. Çukurova Bölgesinin standart çeşitlerindendir. Verim potansiyeli yüksek, fakat solgunluk hastalığına (Verticillium dahliae Kleb.) çok hassastır.İyi bir kombinasyon yeteneğine sahip olan bu çeşit melezlemede ana ebeveyn olarak alınmıştır.           

153-F : Sovyetler Birliğinden getirilmiştir. Solgunluk hastalığına mukavim(tolerant), erkenci, verim potansiyeli yüksek, fakat lifi kısa olan bir pamuk çeşididir. Tohumları çıplak (havsız)dır. melezlemede baba ebeveyn olarak alınmıştır.                                                                                     

                         Nazilli 84 ve Ebeveynlerinin Başlıca Özellikleri

Nazilli 84 pamuk çeşidinde, ana ve babadan gelen ayrı karekterler bir araya getirildiği gibi, ebeveynlerinde olmayan özellikleri de mevcuttur. Tohumlarının çıplak olma özelliği ile solgunluk hastalığına mukavim olma özelliği baba ebeveyn  olan 153-F’den, lif uzunluğu ve lif mukavemeti gibi teknolojik özellikler ise ana ebeveyn olan Carolina Queen’ den alınmıştır. Yüksek çırçır randımanı, yüksek verimi, odun dalı sayısı, bol ve küçük yapraklılık ise tamamen yeni ortaya çıkmış olan özelliklerdir.

            Bitki şekli olarak dik büyüyen kuvvetli bir gövdeye sahiptir. Gövde tüysüz, orta boylu, yarı kloster- piramit (konik) formundadır. Odun dalları  çok kuvvetli olup, sayısı 3-4 ve meyve dalı sayısı ise 13-14 adettir. Yaprakları küçük ve sık, koyu yeşil, beş parçalı ve palmiye şeklindedir. Koza (Elma-Kapsül)’lar oval, oval-konik, koza büyüklüğü orta, tek koza ağırlığı 5.5-6.0 gr. olup, kozaların % 55-60’ı beş çenetlidir. Tohumları çıplak olup, bölge ve iklim durumlarına göre tohumun mikropil bölgesinde  çok az miktarda hav görülebilir. Tohum küçük, kabuk rengi siyah, 100 tohum ağırlığı 9.5-10.5gr arasındadır. Tohumdaki yağ oranı yüksek olup,% 21-22 arasında değişmektedir.

             Ekim- çiçek gün sayısı 66-68, ekim-koza gün sayısı ise 118 – 122 gün arasındadır. Orta erkenci bir çeşit olan Nazilli 84’ün 1. Toplama yüzdesi % 65-70 arasındadır. Çırçır randımanı % 42.0-43.0, lif uzunluğu 28.5-29.5 mm, lif mukavemeti 78-84 (1000 lb/inch²) ve lif inceliği değeri ise 4.3-4.8 (micronaire) arasında değişmektedir (Tablo11).

Tablo11.  Nazilli 84 ve Diğer Çeşitlere Ait Üç Yıllık  (1981-1982-1983)                                             

                 Bölge Ortalama Değerleri

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu –1983

Bu gün Ege Bölgesinde % 90, Antalya yöresinde  % 50 oranında  ekimi yapılan  Nazilli 84 çeşidi, verimli, çırçır randımanı yüksek ve solgunluk hastalığına dayanıklı   bir çeşittir.

Nazilli 84 pamuk çeşidinin bitki, kapsül ve yaprağın görünümü Şekil 1’de ve diğer özellikleri de aşağıdaki  özellik belgesinde verilmiştir. Özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

PAMUK İÇİN ÖZELLİK BELGESİ FORMU

9. Nazilli  87                 

           Nazilli 87 pamuk çeşidi Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünde “Solgunluk Hastalığına Dayanıklı Pamuk Islahı“çalışmaları sonunda geliştirilmiştir. Sahel–1 (İran) X Taşkent-1(Rusya) kombinasyonundan elde edilen ST- 276 hattı  1987 yılında Nazilli 87 adıyla tescil ettirilmiştir. Ege ve Güneydoğu  Anadolu Bölgelerinde  ekim alanı bulan bu çeşit, solgunluk hastalığına dayanıklı  olması yanında, çok daha erkenci bir çeşit olması nedeniyle özellikle  geçit bölgeleri için önemlidir (tablo12 ). 

Tablo 12.  Bölge Çeşit Denemeleri 1986 Yılı 7 Lokasyonda Elde Edilen Tarla ve Labratuvar Değerleri  Ortalaması

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları - 1986

           Nazilli 87 çeşidinin  çırçır randımanı Nazilli 84’e göre daha düşüktür. Ekim-çiçek gün sayısı    60,  Ekim – koza gün sayısı  110-118 gün, 1. Toplama %’ si  ise 75-85 arasındadır. Bitki boyu uzun, kloster formundadır. Odun dalı sayısı 0-2, meyve dalı sayısı ise 15-16 arasında değişmektedir. Meyve dalları tüylü, kısa ve kuvvetlidir. Yaprakları geniş ve palmiye şeklinde olup, beş parçalı açık yeşil renktedir.                                  Kozaları iri, oval ve hafif omuzludur. Olgunlukta geniş açar.                                                                

Kozaların 70-75’i beş çenetlidir. Tek koza kütlü  ağırlığı ise 6.0-7.0 gr arasında değişmektedir. Nazilli 87 çeşidinin tohumları havlı, orta irilikte olup, hav rengi beyazdır. 100 tohum ağırlığı 11.0- 12.0 gr arasındadır. Çırçır randımanı  % 38.-39.0, Lif uzunluğu (Uhm) 28.0- 29.5 mm, lif mukavemeti 80-82  (1000 lb/inch²) ve lif inceliği  ise 4.0- 4.5 micronaire arasındadır.   

            Nazilli 87 ile ilgili  bitki, kapsül ve yaprak görünüşü Şekil 2’de ve diğer özellikleri de aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.     

FORM NO : 7

PAMUK İÇİN ÖZELLİK BELGESİ FORMU

10.  Nazilli M- 503

            Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünde geliştirilen ve 1992 yılında tescil edilen Nazilli M-503 pamuk çeşidi  CF 43/2 X (ST gurubu-F3) melezidir. Su stresine dayanıklı olup, su isteği Nazilli 84 ‘ e göre çok daha azdır. Bu nedenle  Nazilli M- 503  çeşidi özellikle  su stresinin gündemde olduğu yöreler ve yıllar için önemli bir pamuk çeşididir. Verimli ve solgunluk hastalığına dayanıklıdır. Ekim- çiçek günsayısı  62 - 65 gün, Ekim-koza  gün sayısı ise 115-120 gündür.                                                       

           Uzun boylu  ve yarı kloster formunda bir bitki yapısına sahip olan çeşidin, bitki sapı  dik ve kuvvetli olup hafif tüylüdür. Odun dalı  sayısı 2-3, meyve dalı ise 12-15 arasındadır.  Yaprakları geniş, açık yeşil renkte, hafif tüylü ve palmiye şeklindedir. Koza iri, oval ve bazen yuvarlakçadır. Olgunlaşmış kozalar geniş açar. Nazilli M-503 çeşidinde  kozaların % 60-65’ i beş çenetli olup, tek koza kütlü ağırlığı 6.0-7.0 gr arasında değişmektedir. Tohumları az havlı, orta irilikte olup, hav rengi gridir. 100 tohum ağırlığı ise  11.0- 12.0 gr arasında değişmektedir. Çırçır randımanı % 40.0- 41.0, lif uzunluğu 30.0-31.0 mm, lif mukavemeti (pressley) 74 -78, lif inceliği (micronaire) 3.8- 4.5  arasında değişmektedir (Tablo13).                                                                                                                 

Tablo 13.   Bölge pamuk çeşit denemeleri  Üç yıllık (1989-90-91) ortalama verileri (23  deneme)

Kaynak : Nazilli Pamuk Araaştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu - 1991

Nazilli M-503 çeşidi fazla azot ve suya karşı hassastır. Özellikle ilk sulamanın erken yapılması önemli ürün kayıplarına neden olur. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde yürütülen bir araştırmada, bu çeşidin, Nazilli 84 çeşidine göre su stresine karşı tolerant olduğu saptanmıştır. Normal sulamaya göre, susuz koşullarda % 52.7, 1 sulamada %43.1, 2 sulamada ise % 15.9 verim eksilişi olmuştur.                                                                                 

            Nazilli M-503 çeşidinin bitki, kapsül ve yaprağın görünüşü şekil 3’de, çeşidin diğer özellikleri de aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

FORM NO : 7 

PAMUK İÇİN ÖZELLİK BELGESİ FORMU

11. Nazilli M-39 

           Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünde CF 43/2 X (ST F3 gurubu) kombinasyonundan elde edilmiş ve  1992 yılında Nazilli M-39 adıyla tescil ettirilmiştir.               

           Uzun boylu, yarı kloster tipte olup, gövdesi dik ve kuvvetlidir. Gövde ve yapraklar hafif tüylüdür. Odun dalı sayısı 2-3, meyve dalı sayısı ise 15-20 arasındadır. Yaprakları açık yeşil renkte, orta büyüklükte ve orta sıklıktadır. Kapsüller orta irilikte, yuvarlaktır (Şekil 4). Kozaların % 65-70’i 5 çenetlidir. Olgunlaşmış kozalar geniş açar, kozalar rüzgara  mukavim olup, lüleler sarkmaz. Tohumları havlı, hav rengi gridir. 100 tohum ağırlığı ise 10.9 gr’dır.

            Nazilli M-39 çeşidi, orta erkencidir. Çiçek Açma ;  65-67 gün, Koza Açma  118- 120 gündür. Verimli ve solgunluk hastalığına toleranttır. Fazla azot ve suda boylanır. Su gereksinimi diğer standart çeşitlere göre daha azdır. Çırçır randımanı % 39.7, lif uzunluğu 28.7mm, lif mukavemeti 79.3 bin paund, lif inceliği ise 4.2’dir.  K.Maraş ve GAP Bölgesi için tavsiye edilen  Nazilli M-39 çeşidinin tarla ve laboratuvar değerleri Tablo14 ‘de, diğer özellikleri de aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orjinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

Tablo14.  Bölge pamuk çeşit denemeleri  Üç yıllık (1989-90-91) ortalama verileri (23  deneme)

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu - 1991

PAMUK İÇİN ÖZELLİK BELGESİ FORMU

12.  Nazilli 84 –S     

             Nazilli 84 pamuk çeşidi  üzerinde yapılan seleksiyon çalışmaları  sonucunda elde edilen Nazilli 84 (85-6) hattı, 1995 yılında tescil denemelerine  alınmış ve  1998 yılında Nazilli 84-S adıyla tescil ettirilmiştir. Morfolojik özellikleri ile verim ve lif kalitesi özellikleri, Nazilli 84  çeşidi ile aynı olmakla birlikte, çırçır randımanı  Nazilli 84’ den % 2 daha fazladır.

              Tablo15 ‘de  Nazilli 84-S çeşidine ait değerler verilmiştir. Bu değerler incelendiğinde     

Nazilli 84(85-6) (= Nazilli 84-S) çeşidinin lif verimi ve çırçır randımanının standartlardan yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca çeşidin lif mukavemeti  1.el yüzdesi değerleri de oldukça iyidir. 

               Nazilli 84-S pamuk çeşidine ait diğer özellikler aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

Tablo15.  Ege Bölgesinde Kurulan Pamuk Çeşit Tescil Denemelerinin 2 Yıllık (1996-1997)          

                 Ortalama Sonuçları (9 Deneme)

Kaynak :  Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu- 1997

 13. Nazilli 143

            Nazilli 87 pamuk çeşidinin çırçır randımanını arttırmak amacıyla, Nazilli 87 tekrarlanan ve  Coker 4104 (75-3)’ün donor ebeveyn  olarak kullanılmasıyla elde edilen geri melez kombinasyonundan  NC-873/143 hattı elde edilmiş ve 1998 yılında Nazilli 143 adıyla tescil ettirilmiştir.                           

Nazilli  143’ ün bir çok özelliği Nazilli 87 pamuk çeşidi ile aynı olmakla birlikte, morfolojik açıdan bitki daha dik ve sağlam bir gövdeye sahiptir. Çırçır randımanı, tekrarlanan ebeveyn olan Nazilli 87 çeşidinden %2 daha fazla (% 40-41)’dır. Erkencilik % si en yüksek (% 75.9), lif uzunluğu ve lif mukavemeti değerleri de iyi durumdadır. Nazilli 143 pamuk çeşidine ait iki yıllık ortalama sonuçlar Tablo16’da, diğer özellikler de aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır. 

Tablo16.  Ege Bölgesinde Kurulan Pamuk Çeşit Tescil Denemelerinin 2 Yıllık (1996-1997)          

                Ortalama Sonuçları ( 9 Deneme).

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu 1997

14. Nazilli M-342

             Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde kombinasyon ıslahı sonucunda elde edilen Nazilli M-342 pamuk çeşidi CF 43/2 X (ST grubu F-3) melezi olup, 1998 yılında G.Doğu Anadolu Bölgesi için tecil ettirilmiştir.

              Bitki gelişmesi kuvvetli ve bitki formu piramittir. Gövde dik, kuvvetli ve az tüylüdür. 2-3 adet kuvvetli odun dalı vardır. Bitkiler seyrek, geniş ve az tüylü yapraklara sahiptir. Kozaları iri, oval ve hafif gagalıdır. Solgunluk hastalığına tolerantdır.                                                                                                

Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde yürütülen bir araştırmada Nazilli M-342 pamuk çeşidinin, Nazilli 84 çeşidine göre su stresine karşı daha tolerant olduğu saptanmıştır. Normal sulamaya göre, susuz koşullarda % 52.7, 1 sulamada % 39.5, 2 sulamada % 15.2 verim eksilişi olmuştur.                          

Çeşidin lif verimi, erkencilik %' si ve çırçır randımanı, Tablo 17’de,  çeşide ait diğer özellikler ise aşağıdaki özellik belgesinde  verilmiş olup, Özellik belgesindeki bilgiler orjinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

Talo 17.   Ege Bölgesinde Kurulan Pamuk Çeşit Tescil Denemelerinin İki Yıllık (1996-97)

                 Ortalama Sonuçları (9 Deneme).

Kaynak : Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları Raporu -1997

B- ÇUKUROVA BÖLGESİ :

            Çukurova Bölgesi Akdeniz sahillerini de kapsamaktadır. Sıcak ve kurak yazlar da sulama olanakları, bölgede pamuk üretiminin karlı bir konuma getirmiştir. Adana Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde yürütülen Seleksiyon Islahı çalışmaları ile 1961 yılında Coker 100 A çeşidinden verim ve kalite bakımından daha üstün olan Coker 100/153 çeşidi ve DPL 15’den DPL 15/21 çeşitleri geliştirilmiştir. 1963 yılından itibaren seleksiyon ıslahı yöntemiyle DPL 15/21, Coker 100/153, Caroline Queen 201 ve Rex çeşitlerinden daha verimli ve kaliteli çeşitlerin bulunması amaçlanmıştır. 1968 yılında ıslah programına alınan Rex çeşidinden geliştirilen ve 1977 yılında tescil ettirilen Adana 967/10, DPL 15/21 ve Caroline Queen çeşitleri ile birlikte üçüncü standart çeşit olarak bölgeye verilmiştir. Seleksiyon çalışmaları ile Caroline Queen 201 çeşidinden geliştirilen Caroline Queen 201/1971-1518 soyu, Adana ve Antalya Bölgesinde iyi sonuç verdiğinden, 1982 yılında Çukurova 1518 adı altında tescil ettirilmiştir.

           Çukurova Bölgesinde pamuk alanları 1980’li yılların ortalarına kadar ülkenin toplam pamuk ekim alanlarının yaklaşık yarısını oluşturmaktaydı. 1980’li yılların ortalarından itibaren pamuk ekim alanları  gerilemeye başlamıştır. Pamuk ekilen toplam alanların  % 30’ u bu bölgede yer almıştır. Ancak, kimyasalların aşırı kullanımının oluşturduğu ekolojik problemler  ve diğer ürünlerin rekabeti yüzünden son yıllarda  bölgede pamuk ekilen alanlar dalgalanma göstermektedir                                              

 Çukurova Bölgesi 1999/2000 yılı pamuk ekiliş, üretim ve verim durumu tablo18 ‘de verilmiştir.Bugün bölgede ekimi yapılan pamuk çeşitleri arasında başta Çukurova 1518 olmak üzere DPL 50, DPL 5690 ve Erşan 92 pamuk çeşitleri yer almaktadır. Ayrıca Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsün’ce Avustralya çeşidi olan Siocra 324  üzerinde yapılan seleksiyon çalışmaları sonucunda erkencilik ve çırçır randımanı yönünden üstün özellik gösteren bu çeşit 1998 yılında Adana 98 adıyla tescil ettirilmiştir.

Tablo18.  Çukurova Bölgesi 1999/2000 İllere Göre Pamuk Ekiliş, Üretim ve Verim Durumu

Kaynak : Pamuk Danışma Kurulu Raporu-1999/2000

ÇUKUROVA BÖLGESİNDE GELİŞTİRİLEN PAMUK ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ

1.      DPL 15/21

             Adana Pamuk Araştırma  Enstitüsü tarafından 1948 yılında ABD’ den getirilen DP 15 çeşidinden seleksiyon ıslahı ile elde edilmiş bir çeşittir. 1948- 54 yılları arasında  Adana Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde Adaptasyon durumunu ölçmek gayesi ile üretilen bu çeşit içerisinden 1954 yılında seçilen tek bitkilerden 21’ncisi üstün değerler göstererek dikkat çekmiştir. Daha sonraki ıslah kademelerinde de aynı üstünlüğü gösteren bu bitki (soy), 1960 yılında Orijinal üretime alınmıştır. ABD’ den getirildiği orijin ismine 21 eklenmek suretiyle DPL 15/21 adı altında tescil ettirilmiştir.

             DPL 15/21 çeşidi, dik ve yarı kloster bitki formu gösterir. Bitki boyu 70-120 cm arasında değişmekle birlikte sulama şartlarında biraz daha boylanmaktadır. Gövde koyu renkte olup, kuvvetlidir. Olgunlaşmaya doğru renk koyu kırmızıya dönüşür. Odun dalı sayısı 1-3 arasında değişir. Meyve dalları orta uzunluktadır. Yaprak yoğunluğu seyrek olan bu çeşitte, yapraklar  küçük, hafif tüylü ve koyu yeşil renkte olup, çoğunlukla 3 lobludur. Yeşil elmalar (kozalar) küçük ve uçları sivridir. Kozalar olgunlaşınca geniş açar. Tohumları sık havlı ve beyaz renktedir.

            Lif uzunluğu (kelebek) ; 29.0-30.0 mm, lif mukavemeti  80-90 bin paund, lif inceliği  4.0-4.2 ve çırçır randımanı da % 38.5 – 39.0’dır. DPL 15/21 pamuk çeşidinin çeşidinin elde ediliş şeması ve diğer özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiştir. Özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

DPL 15 / 21 Pamuk Çeşidinin Elde Ediliş Şeması

2. Caroline Queen 201

           ABD’nin South Caroline Eyaletinin Hartville şehrindeki Coker’s Pedigreed Seed Co. Adındaki özel ıslah müessesesi tarafından Coker 100 A, Wilt ile Empire çeşitlerinin 1948 yılında melezlenmesinden elde edilmiştir. Bu iki çeşidin melez kombinasyonları arasından 1956 yılında Caroline Queen ve bu çeşit içerisinden de 1960 yılında Caroline Queen 201 aynı yolla geliştirilmiştir. ABD’de 1963 yılından itibaren ekimi yaygınlaşan bu çeşide ABD Coker 201, diğer ülkelerde ise Caroline Queen 201 denilmektedir.

            1963 yıllarında Adana ve Nazilli Pamuk Araştırma Enstitülerince Adaptasyon ve Bölge Çeşit Denemelerine alınan bu çeşit 1968 yılında tescil edilerek Çukurova Bölgesinde ekimine başlanmıştır. Açık bir bitki formunda olan  bu çeşitte esas sap kuvvetli ve diktir. Yaprakları orta büyüklükte ve yaprak yırtmaçları derindir. Odun dalı sayısı 1-3 olup,ortalama 2 adet’dir. Meyve dalları uzun, boğum araları daha genişçedir. Yeşil elmalar normal irilikte olup, uçları gagalıdır. Koza açma kuvvetli olmakla beraber  lüleler fazla sarkmamaktadır. Koza kütlü ağırlığı 6.0-6.5 gr. olan bu çeşidin lif uzunluğu 29 – 31 mm. arasında değişir. Diğer teknolojik özellikleri upland grubunun ortalama değerlerine yakın olarak saptanan Caroline Queen 201 çeşidinin çırçır randımanı biraz fazla olup, % 39-42 arasındadır.    

            Caroline Queen pamuk çeşidinin tarla ve laboratuvar değerleri Tablo19’da verilmiştir.

Tablo19.   Carolina Queen Pamuk Çeşidinin 3 yıllık (1975-76-77) Ortalama Değerleri

3. Adana 967 / 10

             1965 yılında 14 pamuk çeşidi ile birlikte ABD’den getirilen Rex çeşidi, Adana Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsünde 3 yıl Adaptasyon denemelerine alınmıştır. Bu çeşit içerisinden 1967 yılında tek bitki seleksiyonundan 10’ncu sırada olanı dikkat çekmiş ve 1972 yılına kadar devam eden ıslah kademelerinde iyi sonuçlar vermiştir. 1977 yılında  Adana 967-10 ismiyle tescil edilerek  Çukurova Bölgesinde  ekimine başlanmıştır.

              Bitki piramit formunda olup, esas sap kalın, açık yeşil ve açık kahverengimsi renktedir. Odun dalı sayısı 2-3 olup, meyve dalları orta uzunluktadır. İnternodlar arası 5.0-5.5 cm.’dir. Yaprakları açık yeşil renkte hafif tüylü ve geniş ayalı olup, yırtmaçları orta derinlikte ve 5 lobludur.

               Yeşil elmalar  oval ve yuvarlağa yakın, uçlarında hafif gaga bulunur. Kozaların % 55-60’ı 5 çenetli olup, kozalar geniş açmasına rağmen lüleler çenetlere iyi tutunduğundan fırtınaya mukavemeti iyidir. Koza ağırlığı 5-6 gr, 100 tohum ağırlığı ise 9.0-10.5 gr dır. Tohum havları sık, beyaz veya  hafif gri beyaz renktedir. Orta erkenci bir çeşit olan Adana 967-10 çeşidinin lif uzunluğu 29.0-30.5 mm, lif inceliği 3.9-4.5  arasında, lif mukavemeti 79.5- 85.3 bin paund, çırçır randımanı ise % 38.5- 41.6 arasında değişmektedir.

 4. Sayar 314

               Adana Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsün’de Seleksiyon Islahı ile geliştirilen Acala 130/314 soyu ile ABD’den getirilen Deltapine 15 varyetesi  arasında 1954 yılında yapılan melezleme ve bu kombinasyandan daha sonraki yıllarda yapılan seleksiyonlarla ( Deltapine 15 x Acala 314/965-10) elde edilmiştir.  1971-1980 yılları arasında  İntrodüksiyon ve Bölge Çeşit Verim Denemeleri’ne alınmış ve 1979 yılına kadar yapılan çalışmalarda, özellikle K.Maraş yöresinde en yüksek kütlü verimi vermesi nedeniyle bu yöre için 1980 yılında  tescil ettirilmiştir.         

               Sayar 314 çeşidi orta erkenci olup, yetişme süresi bölge standartlarından 3-6 gün daha uzundur. Bitki habitüsü orta yaygınlıkta piramit şeklindedir. Diğer çeşitlerinden erkek organlarının turuncu rengi ile ayırt edilir. Sapları kalın, rengi koyu yeşil ve kahverengimsidir. Boyu biraz daha uzundur. 2-3 odun dalı bulunur. Meyve dalları orta uzunlukta ve verimlidir. Yaprakları az tüylü, koyu yeşil renkte, geniş ayalı ve oldukça kalın(etli) dır. Yırtmaçların derinliği az olup, genellikle 5 lobludur. Elmalar sivri konik şeklinde ve ucundan hafif gagalı olup lülelerin kapsüle tutunması iyi olduğundan yağmur ve fırtınadan dolayı dökme azdır.

               Kahramanmaraş yöresinde kütlü verimi iyidir. Solgunluk hastalığına karşı orta derecede mukavim ve beyaz sinek zararlısına karşı daha dayanıklıdır. Lifi beyaz renkte, lif uzunluğu 29-30mm, çırçır randımanı % 41-42, lif inceliği(micronaire) 4.4-4.5, Lif mukavemeti(pressley) 77-80 bin paund arasındadır.

               Sayar 314 pamuk çeşidinin diğer özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.              

SAYAR 314 PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

1-  ÇEŞİDİN ADI VE NUMARASI                                :   Deltapine 15 x Acala 314

         Teklif Edilen  Adı                                                :   SAYAR 314         

2-  ORİJİNİ              

a)   Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı                       :   Adana Bölge Pamuk Arş. Enst. 1954-1973

b)   Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı                 :   S. Zeki SAYAR        

c)   Islah Metodu                                                :   Melezleme ve Seleksiyon

3- BOTANİKTEKİ YERİ                                                 

a)  Familyası                                                       :   Malvaceae

b)  Cinsi                                                            :   Gossypium

c)  Türü                                                            :   G. hirsutum

d)  Varyetesi                                                       :   Deltapine 15 ve Acala 130 / 314 ‘ün melezi

 4- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık veya Çok Yıllık Olduğu :   Yıllık
• Erkenciliği :   Orta erkencidir. İlk meyve dalı (Node numarası) sayısı 6 civarındadır. İlk çiçek açması ekimden 65-70 gün sonradır. Yetişme süresi bölgemiz standartlarından 3-6 gün kadar daha uzundur.

5- MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Bitkinin Genel Formu :   Orta yaygınlıkta piramit şeklindedir. Boyu uzundur. Büyüme kuvvetlidir. Ve çok az tüylüdür. 
2. Sap Karakterleri :   Sapları kalın koyu yeşil ve kahverengimsidir. Boy bölge standartlarından 5-20cm. daha uzundur.  2-3 arası odun dalı  bulunur. Meyve dalları orta uzunlukta ve mahsüldardır. Meyve dalları arası (internodlar) 6 cm. civarındadır.
3. Yaprak Karakterleri  :   Yaprak çok az tüylü, yeşil renkte, geniş ayalı ve oldukça kalın (etli) ‘dır. Yırtmaçların derinliği az olup, genellikle 5 fazlıdır.  
4. Yeşil Elma Karakterleri  :    Sivri konik şeklinde ve ucundan hafif gagalı olup, daha çok  Acalaların özelliğini göstermektedir. Elma uzunluğu genellikle 50mm. eni ise 40mm. civarındadır. 
5.  Koza (Kapsül) Karekterleri  :    Bitkideki kozaların  %58-62’si  5 çenetlidir. Bir kozanın ortalama kütlü ağırlığı 5.8-6.0 gr. arasındadır. Kozaların açılması  geniş, toplamaları kolaydır. Lülelerin kapsüle tutkunluğu iyi olup, yağmur ve fırtınadan ötürü dökme azdır.
6. Tohum Karakterleri:    100 tohum ağırlığı (tohum indeksi)10 gr. civarındadır.    Havları sık, rengi beyazdır. Lint indeksi 7.0-7.2 arasındadır.            

6- TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

1. Verimliliği :   Bitki kuvvetli büyümekte, fazla sayıda çiçek açarak bunların % 35’ inden koza oluşmaktadır. Bölgede çiftçiye önerilen  ölçüler içindeki gübreleme ve sulama ile verim yükselmektedir. Fazla gübreleme ve sulama  aşırı vegetatif gelişmeyi arttırmaktadır. 80x20 cm. en uygun ekim aralığıdır. Bölgemizde 1971 yılından buyana yapılan gerek bölge çeşit, gerekse introdüksiyon çeşit verim denemelerinde özellikle K.Maraş yöresinde çok yüksek kütlü vermektedir. K.Maraş koşullarında, Deltapine 15/21 ‘den 45 kg., C. Queen çeşidinden 60 kg. ve Adana 967/10’ dan 48 kg. daha fazla kütlü vermektedir. Son yıllarda geliştirilen soyları, Adana ve Hatay Yörelerinde de bölge standartları kadar kütlü  vermektedir. Geniş parsellerdeki üretimlerde K.Maraş ve Adana da dekardan ortalama 350-400 kg. kütlü verimi alınmaktadır.                                                                                 
2. Fırtınaya Mukavemeti :   Kozalar el ayasına  yakın bir şekilde oldukça geniş açılmasına rağmen, lülelerin dipten kozaya sıkıca tutunmasından  ötürü fırtınaya mukavemeti iyidir.      
3.  Rutubet ve Yetişme Şartlarına Reaksiyonu :   Yetiştirme devresinde Adana’nın oransal nemi oldukça yüksektir ( % 70 ).  K.Maraş’ da ise % 60 civarındadır. Özellikle K.Maraş yöresinde daha yüksek kütlü vermektedir. Ancak Adana koşullarındaki sonuçları da iyi durumdadır. Fazla ve sık sulamada bitki  aşırı boylanarak odun dallarının kuvvetlenmesine  ve buna bağlı olarak, meyve tutkunluğunun azalmasına  neden olmaktadır.
4. Zirai İlaçlara Karşı Reaksiyonu :   Pamukta sık ve yoğun tarımsal ilaçlama yapılmaktadır. Son yıllardaki  beyaz sinek epidemisi nedeniyle artan bu ilaçlamalara karşı çeşidin bu ilaçlara  karşı olumsuz bir reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalık ve Zararlılara Karşı Mukavemeti :   Özellikle K.Maraş yöresindeki solgunluk ( Verti-cillium dahliae Kleb) hastalığına karşı, Bölge standartlarından daha dayanıklı olduğu izlenmiştir. Ayrıca Beyaz sinek zararlısına karşıda tolerant olduğu görülmüştür.   

 7- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

a)  Renk                                                                :   Beyaz  

b)  Lif Uzunluğu                                                      :   Kelebek ortalama 29.9- 30.4 mm. 

                                                                               Ticari (%2.5 SL) 29.5 – 31.5 mm.

c)  İncelik                                                              :   Ortalama 4.40- 4.55  (micronaire)    

d)  Mukavemet                                                        :   Pressley ortalama 77.0 – 80.0  bin paund.

e)  Lint İndex                                                         :   6.6 -   7.3 gr.                                                                                      

f)  Çırçır Randımanı                                                  :   Ortalama  % 41.0

g)  Diğer Özellikler                                                   :   

        DP-15 x A. 314 çeşidi lif uzunluğu yönünden orta uzun gruba girmekte olup, bölge standartlarından daha iyi durumdadır. Çırçır randımanı ise yine bölge standartlarına çok yakındır. Lif mukavemeti ve lif inceliği de yine standartlara çok yakın değerlerdedir.           

5. Çukurova 1518   

           1963 yılında  ABD’den getirilen Caroline Queen 201 pamuk çeşidi, Adana Pamuk Araştırma Enstitüsü’ nde Adaptasyon çalışmalarına alınmıştır. Adaptasyon çalışmaları sonucunda iyi sonuç verdiği için 1965- 68 yılları arasında bölge koşullarında denenen bu çeşidin verimi, lif mukavemeti ve yüksek çırçır randımanı yönüyle 308 sayılı yasayla tescil edilerek 1968 yılından itibaren bölgenin standart çeşitlerinden biri olmuştur.

            Tescil işlemi tamamlanan Caroline Queen çeşidi üzerinde çeşit muhafaza ve geliştirme çalışmalarına devam edilerek, 1971 yılında yapılan seleksiyon  çalışmalarında 1518 soyu dikkat çekmiş ve bu soy üzerindeki çalışmalar yoğunluk kazanmıştır. 1972 yılında  Caroline Queen 201/ 971-1518 soyu  seleksiyon ve introdüksiyon denemelerinde de iyi sonuç vermiş ve ıslah çalışmaları 1981 yılına kadar devam etmiş ve1982 yılında Çukurova 1518 adıyla tescil ettirilmiştir. Çeşide ait dört yıllık ortalama sonuçlar Tablo 20 ve Tablo21’de, çeşide ait diğer özelliklerde  özellik belgesinde verilmiştir. Özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.                                                                                                                         

Tablo 20.    Bölge Çoklu ve İkili Denemeleri Dört Yıllık (1978-1979-1980-1981)                                

                   Ortalama Kütlü Verim   Sonuçları

Tablo 21.  Bölge Çoklu ve İkili Denemeleri 4 Yıllık (1978-1979-1980-1981) Ortalama Tarla ve 

                  Labratuvar Sonuçları (38 Deneme Ortalamaları)

Kaynak : Adana Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje ve Sonuçları  Raporu -1981

              Çukurova 1518 çeşidi erkenci  bir çeşit olup, ilk meyve dalı sayısı 5-6, ilk çiçek açması ekimden 55-60 gün sonradır. Bitkiler dik ve uzun boylu, gelişme kuvvetli, dallanması yukarı doğru, meyveler genellikle orta büyüklükte ve ucunda gaga vardır. Sapları kalın, koyu yeşil ve kahverengimsidir. 2-3 arası  odun dalı bulunur. Yapraklar orta büyüklükte, palmiye şeklinde, orta yoğunlukta, orta derecede tüylüdür. 100 tohum ağırlığı 9.0- 11.0 gr arasında, havları sık.  beyaz veya hafif grimsidir.Solgunluk hastalığına karşı orta derecede tolerant olan çeşidin Lif uzunluğu ortalama 29.5 mm, ticari lif uzunluğu (%2.5 SL) 29.0 mm, lif inceliği 4.57, lif mukavemeti 85.3 bin paund, lint index 7.26gr ve çırçır randımanı ise % 42.4’dür.

ÇUKUROVA 1518 PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

1-  ÇEŞİDİN ADI VE NUMARASI                              :   Çukurova 1518

Tescilden Önceki Adı                                         :   Carolina Queen 201/971-1518      

2-  ORİJİNİ              

a)   Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı                     :   Adana Bölge Pamuk Arş. Enst. 1971-1975

b)   Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı               :   Adana Pamuk Arş. Enst. Teknik Elemanları        

c)   Islah Metodu                                              :   Seleksiyon

3- BOTANİKTEKİ YERİ                                             :            

a)  Familyası                                                     :   Malvaceae

b)  Cinsi                                                          :   Gossypium

c)  Türü                                                          :   G. hirsutum

d)  Varyetesi                                                    :   Carolina Queen 201/971-1518

 4- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık veya Çok Yıllık Olduğu :   Yıllık
•  Erkenciliği :   Erkencidir. İlk meyve dalı nod sayısı 5-6 arasınsındadır. İlk çiçek açması ekimden 55-60 gün sonradır. Yetişme süresi C.Queen ile aynıdır.

5- MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Bitkinin Genel Formu :   Bitkiler dik ve uzun boylu, gelişme kuvvetli, dallanması yukarı doğru olup, meyveler genellikle orta bölgelerde tutkundur.
2. Sap Karakterleri :   Sapları kalın koyu yeşil ve kahverengimsidir. Boy uzun, 2-3 arası odun dalı  bulunur. Meyve dalları orta uzunlukta ve genellikle ortadakiler daha çok meyveye yatkındır.
3. Yaprak Karakterleri :   Yaprak ayası orta genişlikte, yeşil renkte ve parlaktır. Orta derecede tüylü ve yapraklanma miktarı ortadır.                             
4. Yeşil Elma Karakterleri :   Elmalar orta büyüklükte ve ucundaki gaga pek belirgin değildir. 
5. Koza Karekterleri :   Bir bitkideki kozaların  %50-70’i  5 çenetlidir. Kozanın ortalama kütlü ağırlığı 6.0-8.0 gr. arasındadır. Çenetler geniş olarak açılmakta, lülelerin çenet aralarına tutkunluğu kısmen zayıf olmasına rağmen sarkma azdır.
6. Tohum Karakterleri :   100 tohum ağırlığı 9.0-11.0 gr. arsındadır. Havları sık, rengi beyaz veya hafif grimsi beyazdır. 

6- TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

1. Verimliliği :   Bitki kuvvetli gelişmekte, normal gübreleme ve sulamada verim yükselmektedir. Geniş üretimlerde dekardan ortalama 300-400 kg. kütlü alınabilmektedir.
2. Fırtınaya Mukavemeti  :   Kozaların  çenetleri tam olarak açılır. Lülelerin çenet diplerine tutkunluğu biraz zayıf olduğundan sürekli fırtınalarda ve yağışlarda C. Queen çeşidi gibi dökme yapar.
3. Rutubet ve Yetişme Şartlarına Reaksiyonu :  Çukurova Bölgesinin yüksek nisbi nem (%65) koşullarında  ve normal ekim zamanı  olan Nisan ayından sonraki  Mayıs ayı  ekimlerinde  bile çok iyi sonuçlar vermiştir.                                                                                        
4. Zirai İlaçlara Karşı Reaksiyonu :   Pamukta sık ve yoğun tarımsal ilaçlama yapılmaktadır. Son yıllarda  ilaçlama adedi, Beyaz Sinek zararlısı nedeniyle en yüksek düzeye çıkan Çukurova Bölgesinde bu çeşidin ilaçlara karşı olumsuz bir reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalık ve Zararlılara Karşı Mukavemeti :    Kök çürüklüğü ( Rhizoctonia sp.)  hastalığına karşı orta mukavemette, Hatay ve K.Maraş yörelerinde  son yıllarda giderek etkili olan solgunluk  ( Verticillium dahliae Klep ) hastalığına karşı  C. Queen (K) gibi duyarlı olduğu tesbit edilmiştir. Pamuk haşarelerine karşı olumsuz bir reaksiyonu tesbit edilmemiştir.

7- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

a)  Renk                                                           :    Beyaz  

b)  Lif Uzunluğu                                                :    Ortalama 29.5 mm. (Kelebek)  

c)  İncelik                                                         :    Ortalama 4.57 (Micronaire)    

d)  Mukavemet                                                  :    Ortalama 85.3 (Pressley) 1000 lb/inch²

e)  Lint İndex                                                   :    Ortalama 7.26                                                                                    

f)  Çırçır Randımanı                                           :    Ortalama  % 42.4

6. Erşan 92

            Erşan 92 Pamuk çeşidi, K.Maraş Tarımsal Araştırma Enstitüsünde Sayar 314 x Taşkent-1  kombinasyonundan elde edilen SAT- 984/32 hattı,  1992 yılında Erşan 92 adıyla tescil ettirilmiştir.          

            Orta erkenci, ilk meyve dalı sayısı (Node No) 6, ilk çiçek açma ekimden 65-75 gün sonra olup, yetiştirme süresi bölge standartlarından 10 gün daha kısadır.

            Yarı kloster bitki formunda olan çeşidin bitki boyu uzun(90-100cm), büyüme kuvvetli ve gövde çok az tüylüdür. Sapları kalın, kahverengi, odun dalı sayısı 2-3, meyve dalı 10-12’dir. Yapraklar çok az tüylü, açık yeşil, geniş ayalı, kalın ve yaprak yırtmaçları derin değildir. Elmalar oval, hafif gagalı olup, Taşkent-1’in elma özelliğine yakındır. Kozalar 5 çenetlidir. Bir kozanın ortalama kütlü ağırlığı 5.8-6.0 gr  arasındadır. Kozalar geniş açar, lüle kapsül bağlantısı sağlamdır. 100 tohum ağırlığı 10 gr.dır.  Tohum havları sık, beyaz renkli beyaz ve lint indexi 7.0’dır. Fazla gübre ve aşırı sulama vegetatif gelişmeyi arttırmaktadır. K. Maraş yetişme şartlarında verimi bölge standartlarından daha fazla ve ıslah amacı olan solgunluk (Verticillium dahliae Kleb.) hastalığına karşı dayanıklıdır. Lif uzunluğu 29.0-30.0 mm,lif inceliği  ortalama 3.8, lif mukevemeti ortalama 90 bin paund, lif indexi  6.6  ve çırçır randımanı ise % 39.0-40.0 arasında değişmektedir.

            Erşan 92 pamuk çeşidi, lif uzunluğu bakımından orta uzun elyaflı gruba girmektedir. Çeşit yöre standardı olan Sayar 314’ e göre lif inceliği ve lif mukavemeti yönünden ileri, diğer yönlerden yaklaşık değerler vermektedir. Erşan 92 pamuk çeşidinin diğer özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

ERŞAN –92 PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

• ÇEŞİDİN ADI VEYA NUMARASI ORİJİNİ  :   SAT- 984 / 32  (= ERŞAN 92)
• Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı                :   Tarla Bitkileri Üretme istasyonu Müdürlüğü, 1982-1987
• Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı          :   Kemal ERŞAN (Zir.Yük.Müh.),Oktay YİĞİT(Zir.Tek.)           
• Islah Metodu                                         :   Düz Melezleme ile Döl Kontrolü Pedigree.
• Melezleme ile Elde Edilmiş ise ebeveynlerin Orijini ve Özellikleri  :  

________________________________________________________________________________

                                                       Koza           Çırçır Rand.    Lif  Uzunl.   Lif Mukav.   Lif İnc.

Çeşitler             Orijini                 Kütlü (gr.)          (%)               (mm)         (pressley)    (micron.)    

_________________________________________________________________________________

Sayar-314   DPL15 x Acala 314          5.9                  41.0                  30.0              78.0            4.50

                    Adana Böl.P.A.Ens.

BOTANİKTEKİ YERİ

• Familyası                                                            :   Malvaceae 
• Cinsi                                                                  :   Gossypium 
• Türü                                                                  :   Gossypium hirsutum         
• Varyetesi                                                            :    Sayar-314 x Taşkent-1’in melezi

BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık veya Çok Yıllık Oluşu  :   Yıllık
• Erkenciliği :   Orta erkenci, ilk meyve dalı sayısı (Nod No) 6, İlk çiçek açma ekimden 65-75 gün sonra, yetişme süresi bölge standartlarından 10 gün daha kısadır.

MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Bitkinin Genel Formu :    Az yaygın yarı kloster şeklindedir. Boy uzun, büyüme kuvvetli ve çok az tüylüdür.
2. Sap Karakterleri  :    Saplar kalın, kahverengi, boy 90-100cm, odun dalı 2-3, meyve dalı 10-12 dir.     
3. Yaprak Karakterleri :    Yaprak çok az tüylü, açık yeşil, geniş ayalı ve kalındır. 5 fazlı olup, yırtmaçları derin değildir.      
4. Yeşil Elma Karakterleri  :    Elmalar oval, hafif gagalı olup, Taşkent’in elma özelliğine yakındır.
5. Kapsül Karakterleri  :    Kozalar 5 çenetlidir.Bir kozanın ortalama kütlü ağırlığı 5.8-6.0 gr. arasındadır.
6. Tohum karakterleri  :    100 tohum ağırlığı 10 gr.’dır. Havlar sık, renk beyaz ve lint indexi 7.0’dır.        

TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

1. Verimliliği :    Pamuk çiftçisine önerildiği bakım şartlarında, bitki kuvvetli büyümekte, fazla gübre ve aşırı sulama vegetatif gelişmeyi artırmaktadır. Hastalıklı arazilerde bölge standardı Sayar-314' ü  en  az 90 kg. geçmekte. Diğer ebeveyn olan Taşkent’i ise teknolojik açıdan kesinlikle geçmekte, verimde  de 10 kg. fark oluşturmaktadır. Çeşit, hastalıksız  yerlerde yöre standardıyla baş başa bir verim değeri göstermektedir.   
2. Fırtınaya Mukavemeti  :    Lülelerin kapsüle bağlantısı iyi olduğundan fırtınaya mukavimdir.                               
3. Rutubet ve Yetişme Şartlarına Reaksiyonu :    K.Maraş yetişme şartlarında düşük nem, normal sulamayla her hangi bir problem  oluşturmaktadır. Ancak fazla rutubet ve sulama bitkide aşırı vegetatif gelişmeye neden olmaktadır.                      
4. Zirai İlaçlamalara Karşı Reaksiyonu :    İlaçlara karşı çeşidin herhangi bir reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalık ve Haşarelere Karşı Mukavemeti  :    Çeşit ıslah amacı olan verticillium (solgunluk) hastalığına karşı dayanıklıdır.

TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

1. Lif  Rengi                                                                :    Beyaz
2. Lif  Uzunluğu                                                           :    Fibroğraf  ortalama 29-30 mm.    
3. Lif  İnceliği                                                              :    Ortalama 3.8 micronaire
4. Lif  Mukavemeti                                                        :    Pressley ortalama 90 bin paund 
5. Lif  İndexi                                                               :    Ortalama 6.6
6. Çırçır Randımanı                                                       :    Ortalama  % 39.0 – 40.0

SAT-984/32 (Sayar-314 x Taşkent-1) lif  uzunluğu bakımından orta-uzun elyaflı gruba girmektedir. Çeşit yöre standardı Sayar-314’e göre lif inceliği ve lif mukavemeti yönünden ileri, diğer yönlerden yaklaşık değerler vermektedir.

7. Maraş 92

          Maraş 92 pamuk çeşidi, K. Maraş Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde Caroline Queen x Taşkent-1 kombinasyonundan elde edilen KAT- 984 / 64  hattı, 1992 yılında Maraş 92 adıyla tescil ettirilmiştir.  Orta erkenci, ilk meyve dalı (nod No) 5, ilk çiçek açma ekimden 65-75 gün sonra, yetişme süresi bölge standardından 10 gün daha kısadır.

           Bitki formu yarı kloster olup, sapları kalın, kahverengi, boy 90-100cm., odun dalı  2-3, meyve dalı sayısı ise 11-13’ dür. Yaprak kalın, az tüylü, geniş ayalı ve yırtmaçları derin değildir. Elmalar oval, hafif gagalıdır. Kozalar 5 çenetli olup, ortalama bir koza kütlü ağırlığı 6.0 gr.dır. Çenetlerin açılması  geniş ve lüle kapsül bağlantısı sağlamdır. Tohum havları sık, renk beyazdır. 100 tohum ağırlığı 9-10, lint indexi ise 6-7 gramdır. K. Maraş yetişme şartlarında düşük nem, normal sulama ile herhangi bir problem oluşturmamaktadır. Ancak fazla gübre ve  sulamada aşırı vegetatif büyüme göstermektedir. Çeşidin ıslah amacı olan solgunluk (Verticillium dahliae Kleb.) hastalığına karşı toleranttır.                                                                                                                                           

         Lif uzunluğu 29.0-30.0 mm, lif inceliği 3.6, lif mukavemeti 93.5 bin paund, lif indexi ortalama 6.2 ve çırçır randımanı ise ortalama % 39.0 ‘dur.

         Maraş 92 pamuk çeşidi, lif uzunluğu bakımından orta uzun elyaflı gruba girmektedir. Çeşide ait ebeveyn mukayese değerleri  yöre standardı olan Sayar 314’ e göre iyi, diğer yönlerden yaklaşık değerler vermektedir.

         Maraş 92 pamuk çeşidinin diğer  özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak aynısı alınmıştır.

MARAŞ –92 PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

• ÇEŞİDİN ADI VEYA NUMARASI ORİJİNİ :   KAT- 984 / 64  (= MARAŞ- 92)
• Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı  :   Tarla Bitkileri Üretme istasyonu Müdürlüğü, 1982-1987
• Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı :   Kemal ERŞAN (Zir.Yük.Müh.),Oktay YİĞİT(Zir.Tek.)           
• Islah Metodu :   Düz melezleme ile döl kontrolü pedigree.
• Melezleme ile Elde Edilmiş ise ebeveynlerin Orijini ve Özellikleri :  

________________________________________________________________________________

                                                       Koza           Çırçır Rand.    Lif  Uzunl.   Lif Mukav.   Lif İnc.

Çeşitler             Orijini                 Kütlü (gr.)          (%)               (mm)         (pressley)    (micron.)    

_________________________________________________________________________________

C. QUEEN          A.B.D.                  5.94                    41.4                 30.0            80.3             4.2          

TAŞKENT-1      RUSYA                 6.4                       38.0                 27.0            83.0             4.6  

Caroline Queen solgunluğa çok hassas olup, Taşkent-1 ise tolerant’tır.

BOTANİKTEKİ YERİ

• Familyası                                                            :   Malvaceae 
• Cinsi                                                                  :   Gossypium 
• Türü                                                                  :   Gossypium hirsutum         
• Varyetesi                                                            :   C. Queen x Taşkent-1’in melezi

BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Yıllık veya Çok Yıllık Oluşu :   Yıllık
•  Erkenciliği  :   Orta erkenci, ilk meyve dalı sayısı (Nod No) 5, İlk çiçek açma tarihi 65-75 gün, yetişme süresi bölge standartlarından 10 gün daha kısadır.                                                  

MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Bitkinin Genel Formu :    Yarı kloster şeklindedir    
2. Sap Karakterleri :    Saplar kalın, kahverengi, boy 90-100cm., odun dalı 2-3, meyve dalı 11-13 dür.     
3. Yaprak Karakterleri  :    Yaprak kalın,  az tüylü,  geniş ayalı, beş fazlı ve yırtmaçları derin değildir.      
4.  Yeşil Elma Karakterleri :    Elmalar oval, hafif gagalıdır. 
5. Kapsül Karakterleri  :    Kozalar 5 çenetlidir. Bir kozanın ortalama kütlü ağırlığı 6.0 gr, çenetlerin açılması geniş ve lüle kapsül bağlantısı sağlamdır.
6. Tohum karakterleri :    100 tohum ağırlığı 9-10 gr.’dır. Havlar sık, renk beyaz ve lint indexi  6-7 gramdır.           

TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

1. Verimliliği   :    Pamuk çiftçisine önerildiği bakım şartlarında, bitki kuvvetli büyümekte, fazla gübre ve aşırı sulama vegetatif gelişmeyi artırmaktadır. hastalıklı arazilerde bölge standardını kesinlikle geçmekte bulaşık olmayan yerlerde  Standarda yakın değerler vermektedir. Yarı kloster bitki formu makinalı hasatta çeşide büyük avantaj sağlayacaktır.                                             
2. Fırtınaya Mukavemeti  :    Lülelerin kapsüle bağlantısı iyi olduğundan fırtınaya mukavimdir.                               
3. Rutubet ve Yetişme Şartlarına Reaksiyonu  :    K.Maraş yetişme şartlarında düşük nem, normal sulamayla her hangi bir problem  oluşturma -maktadır. Ancak bitki taban suyuna karşı hassas, fazla gübre, su ve rutubet, aşırı vegetatif gelişmeye neden olmaktadır. 
4. Zirai İlaçlamalara Karşı Reaksiyonu  :    İlaçlara karşı çeşidin herhangi bir reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalık ve Haşarelere Karşı Mukavemeti  :    Çeşit ıslah amacı olan solgunluk (Verticillium dahliae kleb) hastalığına karşı toleranttır.                                                       

TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER

•  Lif  Rengi                                                     :    Beyaz
• Lif  Uzunluğu                                                :    Fibroğraf  29-30 mm.       
• Lif  İnceliği                                                   :    Micronaire 3.6
• Lif  Mukavemeti                                             :    Pressley  93.5 bin paund 
• Lif  İndexi                                                     :    Ortalama 6.2
• Çırçır Randımanı                                             :    Ortalama  % 39.0

KAT-984 / 64 (C. Queen x Taşkent-1) lif  uzunluğu bakımından orta-uzun elyaflı guruba girmektedir. 

8. Adana 98

             LUISA ( Siokra 324)  çeşidi NARRABİ NWS, Avustralya çeşidi olup, 1984 yılında melezleme ve seleksiyon ıslah yöntemiyle Dr. NJ. Thomson tarafından geliştirilerek tescil ettirilmiştir. Ebeveyn adları Bamya Yapraklı Islah Hattı x F1 (NAMCALA x TAMCOT sp.)’dir. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde introdüksiyon çeşidi iken 1991 yılında Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından seleksiyon ıslahına alınan bu çeşit içerisinden Siokra 324 / 90-1 soyu geliştirilmiştir. Seleksiyon, çeşit verim ve tescil denemeleri sonucunda iyi sonuç veren bu çeşit  1998 yılında  Adana 98 adıyla tescil ettirilmiştir. Orta erkenci bir çeşit olan Adana 98 çeşidinin morfolojik ve diğer özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiş olup, özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olark aynısı alınmıştır.

C. GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

              GAP’ın doğal bir sonucu olarak, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde pamuk ekim alanları  ve dolayısıyle pamuk üretimi hızla artmaktadır. Bölgenin önemli pamuk üreten illeri başta Ş.Urfa olmak üzere Diyarbakır, G.Antep, Mardin ve Adıyaman’dır.

              GAP, Türkiye’nin en büyük, dünyanın ise üçüncü büyük tarımsal ve enerji amaçlı projesidir. Projeye göre Fırat- Dicle Nehirleri üzerinde 22 baraj ve 19 hidroelektrik santralleri yapılacaktır. Tamamlandığı zaman 1.7 milyon hektarı alanın sulanması beklenmektedir ve sulama yapılacak sahaların yaklaşık yarısı Harran, Ş.Urfa ve Mardin ovalarıdır.

              GAP öncesi Güney Doğu Anadolu Bölgesinde  artezyen kuyularından yapılan sulama imkanlarıyla 150 bin ton pamuk üretilmekteydi. 1995 yılında Atatürk Barajı’nın Harran Ovasına bağlayan 26 km. uzunluğundaki iki tünelden birisinin tamamlanması sonucu, çoğunluğu pamuk ekimine ayrılan 30 bin hektar alanda sulama yapılmaktadır.                                                         

              Güney Doğu Anadolu’da  en yaygın üretilen pamuk çeşidi başta Stoneville 453 ve Sayar 314, Diyarbakır-Bismil çevresinde DPL 5690, Maraş 92 ve Nazilli 87, Batman- Silopi – Mardin’de Nazilli 87, Maraş 92, Sayar 314, Gaziantep ve Adıyaman çevresinde ise Stoneville 453 ve Maraş 92 pamuk çeşitleri ekilmektedir Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin 1999/2000 yılı illere göre pamuk ekiliş, üretim ve verim durumu Tablo 22’de verilmiştir.   

Tablo 22.   Güneydoğu Anadolu Bölgesi 1999 / 2000 Yılı  İllere Göre Pamuk Ekiliş, Üretim ve Verim  Durumu

 (Kaynak:  Pamuk Danışma Kurulu Raporu-1999)

D. ANTALYA BÖLGESİ

             Antalya Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde  yürütülen Seleksiyon Islahı çalışmalarına 1945 yılında dış ülkelerden getirilen çeşitlerle başlanmıştır. 1963 yılına kadar Acala 130 çeşidi ekilen bu bölgede, daha sonra Adana Pamuk Araştırma Enstitüsü’nce geliştirilen DPL 15/21 çeşidi ekilmeye başlanmıştır. Antalya Pamuk Araştırma Enstitüsü’nün bu çeşit içerisinden yaptığı seleksiyon ıslahı ile Antalya Bölgesinin ekolojisine daha iyi uyabilen Deltapine 15/21- Antalya çeşidi  geliştirilmiş ve ekimine geçilmiştir. Bu çeşitle yapılan ıslah çalışmalarına daha sonraları Taşkent-1, DPL 16, Çukurova 1518 ve Nazilli 84 çeşitleri de dahil edilmiştir.

             1990’lı yılların sonlarına doğru yine aynı müessese tarafından Çukurova 1518 x Stoneville 731-N (Nektarsız) kombinasyonundan elde edilen Çun S2 çeşidi geliştirilmiş ve 1999 yılında tescil ettirilmiştir.                                                                                                                                                   

             Antalya Bölgesi pamuk üretimi, Türkiye toplam pamuk üretimi içinde küçük bir paya sahiptir. Ekim alanı ve üretim olarak, yıllardan beri Türkiye toplamının % 4’nü oluşturmaktadır. (tablo 23)

Tablo23.  Antalya Bölgesi 1999/2000 Pamuk Ekiliş, Üretim ve Verim Durumu

ANTALYA BÖLGESİNDE GELİŞTİRİLEN PAMUK ÇEŞİTLERİ

 VE ÖZELLİKLERİ

1. DPL 15/21- ANTALYA  :

            Bu çeşit  Adana Pamuk Araştırma Enstitüsü’nce geliştirilen DPL 15/21 çeşidi ile aynı olmakla birlikte Antalya Bölgesinin ekolojisine daha iyi uyum göstermiş bir çeşit olarak o yıllarda üretimine başlanılmıştır. Çeşit tanıtımı Adana Bölgesi kısmında yapıldığından özellik belgesi verilmemiştir. 

2. ÇUN S2  ( Nektarsız)

            Akdeniz Tarımsal  Araştırma Enstitüsü tarafından kombinasyon ıslahı ile geliştirilen Çun S2 çeşidinin ebeveynleri Çukurova 1518 ile Stoneville 731- N (Nektarsız)’dir.

           1999 yılında  aynı adla Akdeniz Bölgesi için tescil ettirilmiştir. Çun S2’ ye ait morfolojik ve teknolojik özellikleri aşağıdaki özellik belgesinde verilmiştir. Özellik belgesindeki bilgiler orijinine uygun olarak alınmıştır.

TÜRKİYE’DE FİRMALARA AİT TESCİL EDİLEN  ÇEŞİTLER VE ÖZELLİK BELGELERİ 

1. Stoneville - 453

• Tescil Yılı                               :   1995
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Tekfen Tar. Ve Paz. A.Ş.  - İSTANBUL
• Tavsiye Edilen Bölgeler             :   Güneydoğu Anadolu Bölgesi

STONEVİLLE-453  PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

A-  ÇEŞİDİN ADI VE NUMARASI         :   Stoneville-453

B- ORİJİNİ                                                  

• Çeşidin Islah Edildiği Yer ve Yılı        :   Stoneville Pedigreed Seed CO. - 1989
• Çeşidi Islah Edenlerin Adı ve Soyadı  :   Stoneville Pedigreed Seed CO. Personeli
• Islah Metodu                                 :   Kontrollü melezleme ve saf hat seçimi
• Melez ve Pedigrisi                           :   ST 3060 x ST 213

C- BOTANİKTEKİ YERİ                        

• Familyası                                              :   Malvaceae
• Cinsi                                                    :   Gossypium
• Türü                                                    :   Hirsutum      
• Varyetisi                                               :   Stoneville-453

 D- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ      

• Yıllık veya Çok Yıllık Olduğu             :  Yıllık                      
• Erkenciliği                                     :  Orta erkenci

 E- MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Bitki Habitusu                         :   Orta boylu, intermediar gelişme tabiatında
• Sap Karakterleri                       :   Her boğumda belli bir açı ile dik.
• Yaprak Karakterleri                   :   Hafif küpe, en geniş yerinde 1.45 cm.                 
• Yeşil Elma Karakterleri               :   Ortada daha geniş, boyu eninden fazla.
• Kapsül  Karakterleri                   :   Genelde 4 kapsüllü, bazıları 5 kapsüllüdür.
• Tohum Karakterleri                   :   Tohum indisi 10.5 gr. ( Her 100 tohum)

 F- TARIMSAL ÖZELLİKLERİ

• Verimliliği                                     :   Fevkalede yüksek verimli.
• Fırtınaya Mukavemeti                      :   Frtınaya fevkalede mukavim.
• Rutubet ve Yetişme Şartlarına          :  Rutubete ve sulamaya iyi karşılık verir.                                                                                                    
• Reaksiyonu    
• Zirai İlaçlara Karşı Reaksiyonu         :  Toleransı iyidir.

G- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Lif Rengi                                          :   Beyaz
• Lif Uzunluğu                                     :   1.12 inç (% 2.5)
• Lif İnceliği                                         :   4.1
• Lif Mukavemeti                                 :   26.8 HVI
• Çırçır Randımanı                               :   % 36.0 – 39.0 (ticari)        

2. NATA

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                :   May Çukonar Tohumculuk Tekstil İnş. San. ve Tic. A:Ş - BURSA
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Güneydoğu Anadolu Bölgesi

NATA  PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

1-  ÇEŞİDİN ADI                            :        Nata

2-  ORİJİNİ                                      :    

a)      Çeşit, Amerika Birleşik Devletleri ‘nin  Misiss eyaletinde STONEVİLLE SEED Source. INL. Tohumculuk müessesesi tarafından ıslah edilerek ortaya çıkarılmıştır.

b)      Çeşit KC 311 x ACALA SJ 5 çeşitlerinin melezlenmesinden gelen hatlardan, seleksiyon yapılarak ıslah edilmiştir.

3- BOTANİKTEKİ YERİ              : 

a)  Familyası                        :   Malvaceae

b)  Cinsi                              :   Gossypium

c)  Türü                               :   Hirsutum      

d)  Varyetisi                        :   Nata

4- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ       :

Yıllık ve orta gecçi bir pamuk çeşididir. Çukurova 1518 çeşidine göre biraz gecçidir. İlk meyve dalı boğum numarası 6-7 arasındadır. İlk çiçek açma süresi Çukurova 1518’ den biraz uzun ve 60-65 gündür.

5- MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ   :

Bitki dik, orta  boylu (90-120 cm),sağlam saplı ve yatmaya dayanıklıdır. Meyve dalı  boğum araları kısa ve tam klosterdir. Yaprakları fazla geniş değil, kısmen tüylü ve açık yeşil renklidir Tarak yaprakları orta büyüklükte, çiçek petalleri krem rengindedir. Elmaları küçük, sivri ve ucu gagalıdır. Kozaların %45-50’si beş çenetlidir. Kozanın ortalama kütlü pamuk ağırlığı 5-6 gram arasındadır. Koza çenetleri tam açık olmadığı için lüle sarkması yoktur ve dökme hiç olmaz. Elle toplama sorunu yoktur. Tohumların hav rengi beyaz, 100 tohum ağırlığı ise 9.0-10.5 gram arasındadır.

6- TARIMSAL ÖZELLİKLERİ   :

          a)Tarla verimi bakımından sulanan yerlerde, bölgede ekilen Çukurova 1518, Sayar 314 ve Nazilli 84 ile Deltapine 90 ve Deltapine 5690 çeşitleri kadar kütlü pamuk verebilmektedir. Erken ekimlerde ve hasat dönemi uygun geçen bilhassa Çukurova Bölgesinde, Çukurova 1518’ den daha yüksek kütlü pamuk verebilmektedir.

Kuraklığa  daha çok dayanıklıdır. Kozaları kısmen kapalı ve lüleler çenet dişlerine tutkun olduğu için fırtına ve yağmura karşı  direnci çok yüksek olup, Çukurova 1518 gibi döküm yapmaz. Bitki sağlam saplı  olduğu için yüksek rutubet ve sık sulamalarda  Çukurova 1518  kadar yatma ve ve meyve çürümesi görülmez. Tarımsal ilaçlara karşı reaksiyonu normaldir.

          b) Hastalık ve Zararlılara Karşı Mukavemeti :      

Hatay ve Kahramanmaraş yörelerinde  etkili olan solgunluk hastalığına  karşı oldukça dayanı

klıdır. Hastalığa yakalanma  oranı Nazilli 87 ve Maraş 92 çeşitlerinden daha azdır. Yaprak ve diğer bitkisel organları kısmen tüylü olmasına rağmen, Çukurova bölgesinin hasat zararlısı olan Beyaz Sineğe karşı duyarlı değildir. Bölgede bulunan diğer pamuk zararlılarına  karşı olumsuz bir reaksiyonu görülmemiştir.

7- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ  :

            a)  Lif Rengi                           :   Beyaz

           b)  Lif Uzunluğu                     :   (Fibrograph) 29.0 – 30.5 mm

           c)  Lif İnceliği                         :   (Micronaire)  ortalama 4.3

           d)   Lif Mukavemeti               :   (Stelometer)  ortalama 23.5 grams/teks

           E)   Çırçır Randımanı              :   % 36.0 – 39.5        

3. LACHATA

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   May Çukonar Tohumculuk Tekstil İnş. San. ve Tic. A:Ş - BURSA
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Ege ve Akdeniz Bölgeleri

LACHATA PAMUK ÇEŞİDİNİN ÖZELLİK BELGESİ

1-  ÇEŞİDİN ADI                            :        Lachata

2-  ORİJİNİ                                      :    

a) Çeşit, İspanya’da Sevilla bölgesinde, COMPLEJO ASGROW SEMİLLA S.A. tohumculuk  müessesesi tarafından ıslah edilerek ortaya çıkarılmıştır.

b) Çeşit COKER 8103 x COKER 201/63-210 çeşitlerinin melezlenmesinden gelen hatlardan, seleksiyon yapılarak ıslah edilmiştir.

3- BOTANİKTEKİ YERİ              : 

a)  Familyası                        :   Malvaceae

b)  Cinsi                              :   Gossypium

c)  Türü                               :   Hirsutum      

d)  Varyetisi                        :   Lachata

4- BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ       :

Yıllık ve erkenci bir pamuk çeşididir. Çukurova 1518 kadar erkencidir. İlk meyve dalı boğum numarası 5-6 arasındadır. İlk çiçek açma süresi Çukurova 1518’ den daha kısa ve 50-55 gündür.

5- MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ   :

             Bitki dik, orta  boylu ( 90-120 cm ), sağlam saplı ve yatmaya dayanıklıdır. Dallanma kısmen konik ve yarı klosterdir. Yaprakları fazla geniş değil ve çok az tüylüdür. Tarak yaprakları büyük, çiçek petalleri krem rengindedir. Elmaları orta büyüklükte, yuvarlak ve ucundaki gaga pek belirgin değildir. Kozaların % 50-70’i beş çenetlidir. Kozanın ortalama kütlü pamuk ağırlığı 5-6 gram arasındadır. Lülelerin sarkması orta düzeyde olup, çenet diplerine tutkun olduğu için dökme çok az, elle toplanması kolaydır. Tohumların hav rengi beyaz, 100 tohum ağırlığı ise 9.0-10.5 gram arasındadır.

6- TARIMSAL ÖZELLİKLERİ   :

         a) Tarla verimi bakımından sulanan yerlerde, bölgede ekilen Çukurova 1518, Sayar 314 ve Maraş-92 ile Ege Bölgesinin standart çeşitlerinden Nazilli 87 ve Nazilli 84 ‘den daha yüksek veya onlara yakın değerlerde kütlü pamuk alınmaktadır. Kuraklığa dayanıklılığı Çukurova 1518 düzeyindedir. Koza çenetleri tam açık olmasına rağmen, lüleler dipten tutkun olduğu için fırtınaya dayanıklılığı çok iyi olup, dökme yapmaz. Bitki sağlam saplı  olduğu için yüksek rutubet ve  sulamalarda  Çukurova 1518’de olan yatma ve ve meyve çürümeleri görülmez. Tarımsal ilaçlara karşı reaksiyonu normaldir.

          b) Hastalık ve Zararlılara Karşı Mukavemeti :      

Hatay ve Kahramanmaraş yörelerinde  etkili olan solgunluk hastalığına  karşı oldukça toleranttır. Hastalığa yakalanma  oranı Nazilli 87 ve Maraş 92 çeşitlerine yakın değerlerdedir. Yaprak ve diğer bitkisel organları kısmen tüysüz olduğu için  Çukurova bölgesinin hasat zararlısı olan Beyaz Sineğe karşı çok duyarlı olmayıp, Çukurova 1518’le aynı  duyarlılık ölçüleri içerisindedir. Bölgede bulunan diğer pamuk zararlılarına  karşı olumsuz bir reaksiyonu görülmemiştir.

7- TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ  :  

1. Lif Rengi                           :   Beyaz
2. Lif Uzunluğu                      :   (Fibrograph) 28.5 – 30.5 mm
3. Lif İnceliği                         :   (Micronaire)  ortalama 4.5
4. Lif Mukavemeti                   :   (Stelometer)  ortalama 26.4 grams/teks
5. Çırçır Randımanı                 :   % 39.3 – 41.0        

 4. DELTAOPAL

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Türk- Deltapine Inc - İZMİR
• Tavsiye Edilen Bölgeler             :   Ege Bölgesi

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Koza Kütlü Ağırlığı    :   5.13 gr.       
2. 100 Tohum Ağırlığı   :   8.41 gr.  
3. Çırçır Randımanı      :    % 39 
4. Lif Uzunluğu           :    28 mm.
5. Lif İnceliği             :    3.2 mic.
6. Lif Mukavemeti       :     81.8 PM

5. DP-5690

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Türk- Deltapine Inc - İZMİR
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Ege ve Akdeniz Bölgeleri

6. DP-5614

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Türk- Deltapine Inc - İZMİR
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Ege ve Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri 

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği  :  Yapılan çeşit verim denemelerinde gerek yerli ve gerekse yabancı çeşitler arasında  tüm bölgelerde yüksek verimi ile dikkati çekmiştir.           
2. Fırtınaya Mukavemeti :  Dayanıklıdır.
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    İyi   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu  :   Herhangi bir ilaca fitotoksitesi yoktur.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti  :   Solgunluğa karşı toleranslıdır.  

TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Koza Kütlü Ağırlığı     :   5.63 gr.       
2. 100 Tohum Ağırlığı   :   9.23 gr.  
3. Çırçır Randımanı       :   % 38.43 
4. Lif Uzunluğu            :   29.45 mm.
5. Lif İnceliği              :   4.56 mic.
6. Lif Mukavemeti        :   87.1 PM

7. DP-5409

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Türk- Deltapine Inc - İZMİR
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Ege ve Akdeniz  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği  :  Yapılan çeşit verim denemelerinde gerek yerli ve gerekse yabancı çeşitler arasında  tüm bölgelerde yüksek verimi ile dikkati çekmiştir.           
2. Fırtınaya Mukavemeti :  Dayanıklıdır.
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    İyi   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu  :   Herhangi bir ilaca fitotoksitesi yoktur.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti  :   Solgunluğa karşı toleranslıdır.  

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. Koza Kütlü Ağırlığı    :   4.96 gr.       
2. 100 Tohum Ağırlığı   :   8.37 gr.  
3. Çırçır Randımanı       :   % 40.69
4. Lif Uzunluğu            :   29.25 mm.
5. Lif İnceliği              :   3.78 mic.
6. Lif Mukavemeti        :   83.5 PM

8. DP-50

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Türk- Deltapine Inc - İZMİR
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Ege ve Akdeniz  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği                                            :  Yapılan çeşit verim denemelerinde gerek yerli ve gerekse yabancı çeşitler arasında  tüm bölgelerde yüksek verimi ve erkenciliği ile dikkati çekmiştir.         
2. Fırtınaya Mukavemeti                           :  Çok iyi
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    iyi   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu                     :   Herhangi bir ilaca fitotoksitesi yoktur.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti              :   Solgunluğa karşı dayanıklıdır.  

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ           

• Çırçır Randımanı       :    % 35.0-39.9
• Lif Uzunluğu            :    28-29 mm.
• Lif İnceliği               :    3.94 mic.
• Lif Mukavemeti         :    76.8 bin paund

9. DP-20

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Türk- Deltapine Inc - İZMİR
• Tavsiye Edilen Bölgeler             :   Ege ve Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği                                            :  Yapılan çeşit verim denemelerinde gerek yerli ve gerekse yabancı çeşitler arasında  tüm bölgelerde yüksek verimi ve çok erkenci oluşu ile dikkati  çekmiştir.           
2. Fırtınaya Mukavemeti                           :  Ekstra mukavim
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    iyi   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu                      :   iyi
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti              :   Fusarium vilt, Verticillium vilt ve Nematodlara ve beyaz  sineğe mukavim. 

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ                       

• Çırçır Randımanı          :    % 36.0-39.0
• Lif Uzunluğu               :    30-31 mm.
• Lif İnceliği                  :    4.23 mic.
• Lif Mukavemeti            :    78.8 bin paund
• 100  Tohum Ağırlığı     :    9.81 gr.

10.  SG-1001

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Özbuğday Tarım İşletmeleri ve Tohumculuk A:Ş - HATAY
• Tavsiye Edilen Bölgeler             :   Ege ve Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği :  Yapılan adaptasyon çalışmalarına göre kütlü verimi standart çeşitten biraz yüksek veya baş başa bir verim değeri göstermektedir. Yarı kloster bitki formu makinalı hasatta çeşide avantaj sağlayacaktır.  
2. Fırtınaya Mukavemeti :  Lüle kapsül bağlantısı sağlam olduğundan dolayı fırtınaya dayanıklıdır.
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    Normal ekim ve bakım şartlarında  menfi reaksiyon göstermemiştir. Fazla su  ve fazla  gübreleme şartlarında boylanabilir.   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu  :   Menfi reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti  :   Solgunluk hastalığına toleranttır. Çeşidin zararlılara karşı  menfi reaksiyonu görülmemiştir.  

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Renk                        :   Beyaz 
• Koza Kütlü Ağırlığı      :   4.5-6.0 gr.       
• 100 Tohum Ağırlığı    :   7-10 gr.  
• Çırçır Randımanı        :   % 38.4-40.0 
• Lif Uzunluğu             :   27.8-30.3 mm.
• Lif İnceliği                :   3.4 – 4.6 micronaire/index
• Lif Mukavemeti          :   19.6-22.6 g / TEX

11.  SG-501

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Özbuğday Tarım İşletmeleri ve Tohumculuk A:Ş - HATAY
• Tavsiye Edilen Bölgeler             :   Ege Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği  :  Yapılan adaptasyon çalışmalarına göre kütlü verimi standart çeşitten biraz yüksek veya baş başa bir verim değeri göstermektedir. Yarı kloster bitki formu makinalı hasatta çeşide avantaj sağlayacaktır.  
2. Fırtınaya Mukavemeti :  Lüle kapsül bağlantısı sağlam olduğundan dolayı fırtınaya dayanıklıdır.
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    Normal ekim ve bakım şartlarında  menfi reaksiyon göstermemiştir. Fazla su  ve fazla  gübreleme şartlarında boylanabilir.    
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu  :   Menfi reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti  :   Solgunluk hastalığına toleranttır. Çeşidin zararlılara karşı  menfi reaksiyonu görülmemiştir.  

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Renk                        :   Beyaz 
• Koza Kütlü Ağırlığı      :   4.5-6.0 gr.       
• 100 Tohum Ağırlığı    :   8- 9.5 gr.  
• Çırçır Randımanı        :   % 40.5 - 42.2 
• Lif Uzunluğu             :   26.2 - 30.1 mm.
• Lif İnceliği                :   3.6 – 4.5 micronaire/index
• Lif Mukavemeti          :   16.6 - 23.6 g / TEX

12.  SG-404

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Özbuğday Tarım İşletmeleri ve Tohumculuk A:Ş - HATAY
• Tavsiye Edilen Bölgeler             :   Ege Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği  :  Yapılan adaptasyon çalışmalarına göre kütlü verimi standart çeşitten biraz yüksek veya baş başa bir verim değeri göstermektedir. Yarı kloster bitki formu makinalı hasatta çeşide avantaj sağlayacaktır. 
2. Fırtınaya Mukavemeti :  Lüle kapsül bağlantısı sağlam olduğundan dolayı fırtınaya dayanıklıdır.
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  :    Normal ekim ve bakım şartlarında  menfi reaksiyon göstermemiştir. Fazla su  ve fazla  gübreleme şartlarında boylanabilir.   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu  :   Menfi reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti  :   Solgunluk hastalığına toleranttır. Çeşidin zararlılara karşı  menfi reaksiyonu görülmemiştir.  

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Renk                          :    Beyaz 
• Koza Kütlü Ağırlığı        :    4.5-6.0 gr.       
• 100 Tohum Ağırlığı       :    8- 9.5 gr.  
• Çırçır Randımanı           :    % 37.1-39.9 
• Lif Uzunluğu                :    26.2 - 30.1 mm.
• Lif İnceliği                   :    3.6 – 4.7 micronaire/index
• Lif Mukavemeti             :    19.0-21.7 g / TEX

13.  SG-125

• Tescil Yılı                               :   1999
• Çeşit Sahibi Kuruluş                 :   Özbuğday Tarım İşletmeleri ve Tohumculuk A:Ş - HATAY
• Tavsiye Edilen Bölgeler            :   Ege Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri

TARIMSAL ÖZELLİKLER

1. Verimliliği  :  Yapılan adaptasyon çalışmalarına göre kütlü verimi standart çeşitten biraz yüksek veya baş başa bir verim değeri göstermektedir. Yarı kloster bitki formu makinalı hasatta çeşide avantaj sağlayacaktır.  
2. Fırtınaya Mukavemeti :  Lüle kapsül bağlantısı sağlam olduğundan dolayı fırtınaya dayanıklıdır.
3. Sulamaya ve gübrelemeye reaksiyonu  : Normal ekim ve bakım şartlarında  menfi reaksiyon göstermemiştir. Fazla su  ve fazla  gübreleme şartlarında boylanabilir.   
4. İlaçlara Karşı Reaksiyonu  :   Menfi reaksiyonu görülmemiştir.
5. Hastalıklara Karşı Mukavemeti  :   Solgunluk hastalığına toleranttır. Çeşidin zararlılara karşı  menfi reaksiyonu görülmemiştir.  

 TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

• Renk                                               :    Beyaz 
• Koza Kütlü Ağırlığı                             :    4.5 - 6.0 gr.       
• 100 Tohum Ağırlığı                           :    8.5 - 10.5 gr.  
• Çırçır Randımanı                               :    % 39.8 - 42.5 
• Lif Uzunluğu                                    :    27.6 - 30.9 mm.
• Lif İnceliği                                       :    2.9 - 4.7 micronaire/index
• Lif Mukavemeti                                 :    17.7 - 20.2 g / TEX

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1.  Anonim. 1998-2000. Pamuk Danışma Kurulu Raporuları. Nazilli.
2.  Anonim. 1974-1997. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Proje Sonuçları Ve Raporu. Nazilli.
3.  Anonim. Cotton: Rewiev of the World Stutation, ICAC. May-June. 1998
4. Anonim. 1999. Çeşit Kataloğu T.T.S.M. Müd. Ankara.
5. Aydemir, M. 1982. Pamuk (Islahı, Yetişme Tekniği ve Lif Özellikleri). P.A.E. Yayınları
6. Aydın, G. 1997. Pamukta Melezleme Islahı  ve Bu Yolla Nazilli’ de Elde Edilen Çeşitler. A.E. Yayınları. Yayın No : 49
7. Kaymak, F. 1968. Sertifikasyona Tabi Coker 100 A/2, Sealand 542 ve Maydos Yerlisi Pamuk Çeşitlerinin Özellikleri. P.A.E. (Broşür). Nazilli.
8. Kaymak, F. 1977. Ege Bölgesinin Yeni Pamuk Çeşitleri ( Nazilli 66-100, Delcerro ve Ege 69).  P.A.E. Yayınları. Yayın No : 16. Nazilli.
9. Şenel, M. 1980. Pamuk ( Islahı, Yetiştirilmesi ve Teknolojisi). P.A.E. Yayınları. Yayın No: 36. Adana.
10. Şimşek, M. 1979. Nazilli Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü’nce Tescili Yaptırılan Pamuk
11. Çeşitlerinin Özellikleri. P.A.E. Yayınları. Yayın No: 24. Nazilli.  

• Pamuk,
• Acala,
• Maydos,
• Sealand,
• Coker,
• Çukurova,
• Ege Pamuğu,

• Önceki