USTER TENSOJET 4

Bir ipliğin kalite düzeyini belirleyebilmek için, örneğin numara varyasyonu veya büküm gibi seçilmiş bir yada iki özelliğin ölçümü yeterli değildir. İpliklerin sonraki işlemlerdeki davranışları hakkında tahminler yapmak için geliştirilen yöntemler, sadece laboratuar testlerine dayalı çeşitli özelliklerin karşılaştırılmasıyla elde edilebilir. Bir ipliğin karakterize edilmesinde en temel özelliklerden ikisi kesinlikle kopma mukavemeti ve uzamasıdır.

İpliğin eğrilmesinden sonraki işlemler sırasında karşılaşacağı etkilere dayanması ve hasar görmemesi için, ipliğin belirli bir minimum mukavemete ve uzama değerine sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, bitmiş ürün, tek ipliklerin çok düşük mukavemete ve uzama değerlerinin sonucu olarak zarar görmemelidir. Çoğu durumda, yine de bitmiş üründe ipliğe uygulanan kuvvetler, üretim işlemi sırasında uygulanan kuvvetten çok daha düşüktür. Gerekli gerilme mukavemeti ve uzama öncelikle sonraki işlemlerin çeşidine bağlıdır. Örneğin modern bir dokuma makinesinde ipliğe uygulanan kuvvete dayanmak için iplikler, sadece yüksek çekme kuvvetlerine maruz kalmaz; fakat aynı zamanda limitler içinde değişen uzama değeri gerektirir.

Gerilme kuvveti ve uzama değerinin bilinmesi,sadece sonraki işlemler ve verilen bir bitmiş ürün için ipliğin uygunluğu acısından bir tahmin yapılmasını sağlamaz; aynı zamanda iplik üretim prosesinin analizine ve üretim problemlerinin belirlenmesine de olanak sağlar.

Mukavemet cihazları, hemen hemen tekstil sektörünün kendisi kadar eskidir. Gerilme kuvveti acısından çok sayıda istatiksel verinin toplanması, ilk kez 1940’ların sonunda otomatik test cihazlarının gelişmesiyle mümkün olmuştur. Sonraki çıkış, 1981’de mikro işlemci kontrollü cihazların bulunmasıyla, mukavemet test cihazlarının gelişmesiyle gerçekleşmiştir. Yapılana gelişmeler sonucunda test süresinde bir azalma, analizi kolay bir formda tüm test sonuçlarının otomatik hazırlanması gibi kolaylıklar olmuştur. Örneğin kısmı yapılan iş gibi yeni özeliklerin belirlenmesi, ölçüm koşularının sistematik programlanması sayesinde ölçüm hatalarının giderilmesi ve test sayfasında tüm ölçüm koşullarının listelenmesidir.

Uster Technologies, 2 mukavemet cihazı sunmaktadır;

-USTER TENSORAPID  4   konvansiyonel test sistemi

-USTER TENSOJET 4          ultra-yüksek hızlı mukavemet test sistemi

  

 

           USTER TENSORAPID  ile USTER TENSOJET 'in karşılaştırılması
Aşağıdaki tabloda 2 mukavemet aleti arasında en önemli farklılıklar gösterilmektedir.

USTER TENSORAPID   ile kalsik mukavemet
 testleri 

USTER TENSOJET   ile yüksek hızlı testler

Uluslar arası standartlara göre mukavemet testleri

Sonraki ,işlemlerde pik yüklere göre mukavemet testi

Teknik ve yüksek özgül mukavemetli iplikler

İstatiksel önemli sonuçlar

Filament ipliklerde çeşitli testler

Ekstrem zayıf yerlerin analizi

Histerisiz testler

Dokuma makinelerinde iplik kopuşlarının önceden tahminlenmesi

Özel testler

İplikhanelerde son testler, dokuma ve örme
 işletmelerinde giriş testleri

Örnek uzunluğu ve test hızının değişken ayarları

USTER TENSORAPID  4'e göre 42 defa daha hızlı testler

Dokuma ve örme kumaşların mukavemet testi

 

Kopma kuvveti ve uzama ölçümlerine etki eden faktörler

Kütle

Kütle ile kuvvet arasıda temel farklılıklar vardır. Bir cismin kütlesi basit bir terazi kullanılarak kütle karşılaştırılmasıyla belirlenmektedir.Kütle dünyanın yerçekimi kuvvetinden bağımsızdır. Kütle birimi kilogramdır (kg). örneğin, bir tarak şeridi 4 ktex geliyorsa bu ,1000 m  uzunluğundaki bir tarak şeridinin 4 kg kütleye sahip olacağı anlamına gelir.

Kuvvet

Kuvvet yaylı terazi yardımıyla belirlenir. Kuvvetin birimi newtondur.[N=kg*m/s²]

Örneğin 1 kg bir kütleye bir yay ile yüklenecek olursak F=m*a=1 kg*9.81 m/s²]=9,81 N’luk bir kuvvet oluşacaktır.(9,81 yer çekim ivmesidir.)

Uster tarafından sunulan mukavemet ölçeri, test örneklerinin üzerinde bulunan maksimum kuvveti belirlemekte ve bunun için iplik numarası referans olarak alınmaktadır. Birimi N/tex’dir.1 cN/tex (santinewton/tex) daha önceleri kullanılan “kopma uzunluğu” birimi olan RKM’den yaklaşık olarak %2 daha azdır. Daha önce kopma değeri ile çalışmış olanlar için yeni birim olan cN/tex’e geçişte herhangi bir zorluk yaşanmaz, çünkü elde edilen değerler pratik olarak aynıdır.

Son bir yıl boyunca, batı Avrupa ülkeleri, ölçümleri saptanması ile ilgili kuralları gözden geçirip düzenlemiştir. Bu düzenlemenin gerçekleşmesi, “Syteme Internatıonal d!Unıtes” (kısaltma:SI) veya “Uluslararası Birim Sitemi” ismiyle bilinen uluslar arası olarak tanınmış ölçüm birimleri sisteminin geliştirilmesiyel olmuştur.

Mukavemet testinde SI sistemi uygulanırken, izin verilen ve verilmeyen birimler aşagıdaki tabloda özetlenmiştir.

 Fiziksel boyut

 

SI- birimleri ve kanunen edilen diğer birimler

 

İsmi

Kısaltma

Ek birimler

Kanuni olarak izin
 verilmeyen birim
 ilişkisi

Kanuni olarak izin verilmeyen birim

Kuvvet

Newton

N

mN,cN

1N=0.102 kp

kg, kgf, kp

Kütle

Kilogram

Kg

g,mg

 

 

Uzunluğa göre

tex

tex

ktex,dtex,mtex

1 tex=1000/Nm

Nm, Nec,Ne,den,
usw,New

Özgül  mukavemet

Newton/tex

N/tex

cN/tex

cN/tex=0,9807*Rkm

Rkm

Yapılan iş

Newton*meter
(joule)

Nm

cNm

cNcm=09807 g*cm
1 Nm= 0,09807 kp*m

g*cm ,kp*m

 

Uzama

İpliklerde yapılan çekme testlerindeki E uzaması, kopma mukavemetine FH ulaşıldığında test numunelerinde test uzunluğuna göre görülen uzamadır.

Uzama E=(L2-L1) L1x100

L2=kopma kuvveti uzunluğuna ulaşıldığında test numunenin uzama miktarı

L1=Gerilme testlerinin başlangıcında test numunelerin uzunluğu

Yapılan iş

USTER TENSORAPID 4 ile hesaplanan işin değeri, kuvvet ve mesafenin çarpımından elde edilir. Burada kuvvet, test numunesine maksimum kuvvetin uygulandığı koşullarda etki eden kuvvet, mesafe ise, hareketli çenenin maksimum kuvvete ulaşıldığı andaki hareket mesafesidir.

W=F*L   (Nm) (joule)

W=yapılan iş

F=Kopma uzamasını sağlayan ortalama değer

L=hareket mesafesi

Ön Gerilimle Kuvveti

Gerilme testlerinin başlangıcında, bütün ipliklerin aynı başlangıç koşullarına sahip olması için, test numunelerine 0.5 cN/tex’lik ön gerilme kuvveti uygulanır. Bu ön gerilme uluslar arası standartlara göre belirlenir.  (ASTM,ISO,DIN,BISFA)

 

İplik tipi

Hammadde

Ön gerilme

Standartlar

Eğrilmiş iplikler

pamuk, yün, keten,ipek,sentetik lifler

0,5   cN/tex

DIN

Filament iplikler

viskon, bakır

0,5   cN/tex

BISFA

Filament iplikler

Polyester

0,5   cN/tex

BISFA

Filament iplikler

Poliamid

0,5   cN/tex

BISFA

Tekstüre iplikler

polyester/poliamid

2      cN/tex

BISFA

Tekstüre iplikler

viskon, bakır

1      cN/tex

BISFA

Elastomerler

Poliüretan

0,01 cN/tex

BISFA

 

RAPORDAKİ TERİMLERİN AÇIKLANMASI

USTER TENSOJET 4  1.8  

Ölçüm cihazı, yazılım versiyonu V1.8

Web 14.12.06 02:30         

Testin Tarih ve Zamanı

Operatör

Operatörün Adı

Page    1                                 

Sayfa Sayısı

Style   (24/1 OE WWgibi)                            

Numunenin Tipi

Sample ID                                      

Numunenin tanımlayıcısı

Nom. count     (Nec 24 gibi)                    

Numara

Nom. Twist      (870 T/m)                        

Büküm (tur/m)

Tests               2/1000                            

2 bobinin test sayısı, her kopstan 1000 test

V=400m/min                                        

Test hızı 400 m/mim            

FV=9.9                                     

Ön gerginlik 9.9 cN

 

KOLONLARIN AÇIKLAMASI

B-Force

Kopma kuvveti

Elong

Kopma uzaması

Tenacity

özgül mukavemet

B-Work

Kopma işi

Mean

Ortalama değer

s

standart sapma

CV

Varyasyon Katsayısı

USP01

Uster İstatislikleri 2001

Q95

%95 güven aralığı

Min

En küçük değer

Max

En büyük değer

 

Sonuç; Uster tensojet 4 vasıtasıyla ipliğin mukavemeti, elastikiyeti hakkında bilgi sahibi oluruz. Raporun değerlendirmesi ise ipliğimizin mukavemet, elastikiyet acısından girmiş olduğu USP01 satırında  % olarak verilmiştir. Ayrıca usterin belirlemiş olduğu standartlarla ipliğimizin değerleri arasında bir kıyaslama yapılabilir. Scatter Plot grafiğinde her bir renk bir numuneyi temsil eder ve her bir nokta yapılan test sonucudur. Noktaların toplu halde olması bizim için daha iyi bir durumdur. Bu da ipliğimiz varyasyon katsayısının daha düşük olması demektir yani ipliğimizin her yerde genelde aynı değerleri taşıdığı anlamına gelir.